توسعه فولاد و مانعی به نام صادرات
مهران محجوب نژاد درباره چشم انداز فولاد در افق 1404 افزود: تا پایان چشم انداز، کمتر از یکسال فرصت باقی است و سال آینده این چشم انداز به موعد مقرر خود می‌رسد که هم اکنون این ظرفیت محقق شده است. وی ادامه داد: البته افق 1404 برای توسعه فولاد، افق کوچکی است و ما یک برنامه هفتم برای فولاد تا سال 1407 داریم که آن را نیز دنبال می‌کنیم، اما برای افق جدید یعنی 1407، عددی بیشتر از ۵۵ میلیون تن محاسبه نکردیم.
مشاور طرح جامع فولاد کشور با بیان اینکه ظرفیت 55 میلیون تن فولاد برای کشور در چشم انداز 1404، ظرفیت بالایی بود گفت: در افق 1407 عدد جدیدی خارج از آن در دستور کار نیست و تعریف نشده است، اما برای افق جدید به جای کمّی سازی، تمرکز روی کیفی سازی است و قرار است از ظرفیت‌های موجود فولاد به صورت بهینه استفاده کنیم و درصددیم نرخ به کارگیری ظرفیت فولاد را افزایش دهیم و به سمت تولید فولاد با ارزش افزوده بالا حرکت کنیم.
وی افزود: 55 میلیون تنی هم که برای افق 1404 در نظر گرفته شده، قرار بود 20 میلیون تن آن کنار آب‌های آزاد باشد؛ در کشور‌های توسعه یافته نیز بیشترین صنایع انرژی بر از جمله فولاد، به دلیل اینکه بتوانند ماده اولیه وارد و محصولات تولیدی را صادر کنند کنار آب‌های آزاد مستقر است و شرکت‌های فولادسازی بزرگ کشور‌هایی مانند چین، ژاپن و کره جنوبی هم کنار آب قرار دارند. محجوب نژاد ادامه داد: ما هم همین برنامه را در پیش گرفتیم، اما به علت مسائلی مانند هم بخشی نگری و هم بنگاهی به آن هدفی که باید می‌رسیدیم، نرسیدیم؛ قرار بود بخش زیادی از صنعت فولاد در کنار آب توسعه یابد، اما هنوز به دلیل مسائل منطقه ای، استانی و تعصبات سرمایه گذاران فولاد تمایل به سرمایه گذاری در شهر و منطقه خود دارند و به نوعی می‌خواهند در استان خودشان اشتغال ایجاد کنند، بنابراین صنعت فولاد نتوانسته به اهداف مورد نظر برسد؛ به همین علت رشد فولاد بیشتر در مراکز کشور متمرکز است، جایی که زیرساخت ضعیف است و مشکل کمبود آب وجود دارد.
وی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه مگر طرح آمایش سرزمینی در این باره نداشتیم؟ گفت: همانطور که اشاره شد پراکندگی فولاد به دلیل تعصبات منطقه‌ای و استانی حاکم شده است و سرمایه گذاران تمایل دارند در شهر و استان خود سرمایه گذاری کنند که این موضوع باعث شد با شرایط فعلی مواجه شویم به طوری که اکنون در صنعت فولاد کشور شرایط پراکندگی برقرار است در صورتی که سواحل مکران چابهار، سواحل هرمزگان و پارسیان برای سرمایه گذاری آماده بود.
مشاور طرح جامع فولاد کشور گفت: متاسفانه ظرفیت‌های غیراقتصادی بسیاری داریم، شاید 20 درصد از این ظرفیت 55 میلیون تنی مربوط به کوره‌های القایی است که تعدادشان حدود 100 مورد است و در مقیاس‌های 20 هزار تنی، 30 هزار تنی و 50 هزار تن فعالیت می‌کنند.وی ادامه داد: کوره‌های القایی برای اشتغال در منطقه خوب است، اما مشکلات بسیاری دارند که در شرایط بد بازار متوقف می‌شوند و مشکل برق و مواد اولیه پیدا می‌کنند.
محجوب نژاد گفت: برای توسعه فولاد نیاز است محدودیت‌هایی در نظر بگیریم تا تولید فولاد به 90 تا 95 درصد ظرفیت اسمی خود در کشور برسد؛ زیرا به حد کافی ظرفیت سازی کرده ایم و اکنون نمی‌گوییم که ظرفیت جدید در کنار آب ایجاد شود، اما در برنامه میان مدت و بلندمدت آنهایی که درصد پیشرفت پایینی دارند و هنوز کار نشده اند و یا مجوز کاغذی دارند، به کنار آب‌های آزاد منتقل و در آنجا ادغام شوند ضمن اینکه می‌توانند با مشارکت هم، ظرفیت بزرگ‌تری ایجاد کنند، کاری که در دنیا مرسوم است. این کار باعث می‌شود هم قیمت تمام شده کم شود و هم بهره وری بالا برود.