استفاده از ارزهای جایگزین به جای دلار در مبادلات

محسن کریمی، معاون امور بین الملل بانک مرکزی ضمن تشریح سیاست‌های بانک مرکزی در زمینه توسعه همکاری‌های مالی با کشورهای عضو بریکس، هدف مشترک تمامی کشورهای عضو را کاستن از اتکای به دلار در مبادلات تجاری و افزایش استفاده از ارزهای محلی عنوان کرد و افزود: بانک مرکزی ایران حمایت و آمادگی خود را برای مشارکت در پروژه “پل بریکس” اعلام می‌کند.

وی با بیان اینکه موضوعات مربوط به یادداشت مفهومی پل BRICS، مکانیسم سازوکار تسویه‌حساب چندجانبه مالی و نیز کانال‌های تبادل اطلاعات بانکی سریع و امن بریکس (پیام‌رسان‌های بانکی مستقل از سوئیفت) برای اعضای بریکس مهم هستند، تصریح کرد: مسائلی مانند شفافیت ناکافی، هزینه‌های بالا و سرعت پایین تراکنش‌ها و همچنین عدم دسترسی عادلانه به کانال‌های پرداخت برون مرزی برای همه شرکت‌کنندگان، از دلایل اصلی اهمیت “پل بریکس” است. معاون امور بین‌الملل بانک مرکزی خاطرنشان کرد: همان‌طور که تیم BRICS روسیه اشاره کرده است، این پیش‌نویس می‌تواند به عنوان یک یادداشت مقدماتی در نظر گرفته شود و با توجه به پتانسیل خوب برای استفاده از فناوری دفاتر توزیع شده (DLT)و تمرکززدایی، می‌توان آن را به عنوان پیش‌نویس توسعه داد و ارائه کرد.

کریمی گفت: پل بریکس نه‌تنها با استفاده از قراردادها و خطوط سوآپ دوجانبه (BSL) در تضاد نیست، بلکه این قراردادها را تقویت کرده و مسیر عملیاتی آنها را تسهیل می‌کند و امکان گسترش آنها را به قراردادهای خطوط نقدینگی چندجانبه هموار می‌کند و امکان گسترش آنها را به قراردادهای خطوط نقدینگی چند جانبه هموار می‌کند و از آنجایی که بسیاری از کشورهای عضو پل که قبلاً چنین خطوط سوآپ نقدینگی را ایجاد کرده‌اند، عملیاتی شدن و چندجانبه سازی آن خطوط سوآپ را بسیار تسهیل می‌شود. وی با بیان اینکه نمی‌توان بر اهمیت پرداختن به موضوع چارچوب قانونی بیش از حد تأکید کرد افزود: انتظار می‌رود حقوق همه اعضا از جمله جنبه‌های زیرساختی پلت فرم پل بریکس رعایت شود و ملاحظات مناسب در نظر گرفته شود. همچنین مکانیسم کنسرسیومی می‌تواند پشتیبانی حقوقی مناسبی برای پل بریکس ایجاد کند که باید بیشتر بسط داده شود.

استفاده از ارزهای محلی به جای دلار در مبادلات تجاری اعضای گروه بریکس

معاون بین‌الملل بانک مرکزی با بیان اینکه این سازوکار فرصتی برای کشورهای شرکت‌کننده برای اجرای رویه‌های مبارزه با پولشویی و مبارزه با تأمین مالی تروریسم (AML/CFT) در حوزه‌های قضایی خود را فراهم می‌کند افزود: پتانسیل شورای مبارزه با پولشویی و مقابله با تامین مالی تروریسم بریکس قابل ارتقا خواهد بود و با این ابتکار، اعضا می‌توانند از استانداردها و توصیه‌های بین‌المللی مرتبط بهره‌مند شوند و نیازی به اتکا به توصیه‌های برخی موسسات که مبتنی بر ارزیابی‌های جهت دار است نخواهد بود .

کریمی بیان داشت: از نظر مدل عملیاتی، باید با در نظر گرفتن سبد ارزهای ملی اعضا و تاکید بر استفاده از ارزهای ملی و دوری از دلار و یورو، تسویه‌های درون پلتفرمی انجام شود. معاون بین‌الملل بانک مرکزی خاطرنشان کرد: ایران تجربیات عملیاتی دارد و از طریق گروه تخصصی مشخص اعلام خواهد کرد و با توجه به تعریف دقیق مدل انتخابی و پیشرفت چندین تجربه مشابه جهانی، انتظار می‌رود این طرح در زمان نسبتاً کوتاهی اجرایی شود که بر اهمیت و فوریت پل بریکس تاکید می‌کند.

وی با بیان اینکه در این راستا ارزهای انتخابی یا واحد حساب باید به گونه‌ای تعریف شود که با اقتصاد همه اعضا سازگار باشد و بتوانند از فواید ارزهای داخلی استفاده کنند گفت: حرکت در چارچوب اصول اساسی به ویژه امنیت، استقلال، شمول و پایداری به ایجاد تغییراتی در نظام پولی و مالی بین‌المللی کمک می‌کند تا منافع همه اعضا در نظر گرفته شود و این رویکرد دسترسی عادلانه‌تر به زیرساخت‌های نظام پولی و مالی بین المللی را تضمین می‌کند که از رشد اقتصادی یکنواخت‌تر حمایت می‌کند.

کریمی در این نشست با حمایت از پیشنهادات تیم بریکس روسیه در زمینه شروع تحقیقات بر روی “پل بریکس” به ویژه اهداف و اصول ذکر شده در یادداشت مقدماتی، بیان کرد: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران نیز ضمن تاکید بر تشکیل کارگروهی با مسئولیت تعیین دوره‌های تحقیق و تدوین پیش‌نویس سپید نامه (white paper) و جدول زمانی اولیه به عنوان گام بعدی حمایت می‌کند.

معاون بین‌الملل بانک مرکزی با تاکید بر لزوم تکمیل این طرح و رفع ابهامات موجود به تبیین پیشنهادات بانک مرکزی ایران در این زمینه پرداخت و گفت: در این زمینه توجه به ابعاد مختلف پل بریکس از جمله سطح دسترسی، اختیارات و اطلاعات اعضا، ساز و کار اجماع و درجه تمرکززدایی، حقوقی، زیرساختی، فنی، امنیت اطلاعات، مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم، و همچنین نقدینگی و تشکیل گروهی از کارشناسان و هماهنگی آنها در مراحل مختلف پلت فرم “پل بریکس” ضروری است.

وی افزود: به عبارت دیگر، به جای زیرگروه‌های متعدد متخصص، کارگروهی با مسئولیت بررسی جوانب مربوطه و تهیه پیش نویس و جدول زمانی پیشنهاد می‌شود و در این راستا ضرورت و مزایای استفاده از دفتر کل توزیع شده (DLT) با توجه به اهمیت آن در حل مشکل تمرکز در بین کشورهای عضو. باید به وضوح توضیح داده شود.

کریمی استفاده از نظام الگوی یگانه را مناسب‌ترین گزینه برای پیشبرد اهداف در این زمینه دانست و گفت: اکنون در حال کار بر روی فاز مطالعه یک مدل مشابه در ACU هستیم و آمادگی داریم این تجربه را با سایر اعضا به اشتراک بگذاریم همچنین با توجه به پروژه mBridge و پیشرفت آن، پیشنهاد می‌کنیم این تجربه توسط چین و امارات به اشتراک گذاشته شود.

معاون بین‌الملل بانک مرکزی افزود: ما در حال بررسی اطلاعات ارائه شده در مورد سپرده‌ گذاری‌های مرکزی (CSD) کشورهای عضو هستیم و نتایج پرسش‌نامه و همچنین بررسی مدل‌های پیشنهادی برای پایاپای سازی بریکس (brics clear) در اسرع وقت اعلام خواهد شد.

وی گفت: خوشبختانه بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تجربیات خوبی در زمینه امنیت اطلاعات در حوزه مالی دارد و در نظر دارد تا حد امکان در مانورهای سایبری بریکس که در دست برنامه ریزی است، شرکت کند. این نوع مانورهای سایبری تاب آوری سایبری بخش مالی کشورهای بریکس را تقویت می‌کند.