صادرات محدود ارز
احمد امین فر، دبیر انجمن نوردکاران فولادی ایران با اشاره به واردکننده بودن محصولات فولادی ایران در اوایل دهه هشتاد و قبل از آن، در رابطه با آمار آن گفت: در همان سال‌ها بالای دو میلیون تن واردات میلگرد و به همین ترتیب تناژهای میلیونی واردات ورق و تیرآهن انجام می‌شد. وی افزود: بعد از این سال‌ها با همت متخصصین، مسئولین و بخش خصوصی در طول دهه هشتاد سرمایه‌گذاری‌هایی خوبی صورت گرفت و در نهایت منجر به این شد که علاوه بر این که نیاز داخل در زمینه تقریبا تمام محصولات فولادی برطرف شود، عملا در بسیاری از بخش‌ها ظرفیت صادرات نیز به وجود آمد.
دبیر انجمن نوردکاران فولادی ایران با اشاره به برنامه صادراتی گسترده محصولات فولادی به آمار سال گذشته اشاره کرده و بیان کرد: در سال 1402 با وجود شرایط تحریمی حدود 3.5 میلیون تن محصولات فولادی به کشورهای مختلف همسایه، آفریقا و اروپا صادرات شد. این در حالی است که چنین شرایطی اثر زیادی بر تجارت بین‌المللی ما داشته وتحریم‌های بین المللی باعث شده هزینه‌های زیادی برای صادرات پرداخت کنیم.
امین فر در ادامه بیان کرد: در حال حاضر ظرفیت نصب شده محصولات فولادی بین 30 تا 35 میلیون تن است که در سال 1402 از این میزان، حدود 14.5 میلیون تن مربوط به محصولات طویل بود که 3.5 میلیون تن آن صادر شده و حدود 1.7 میلیارد دلار ارزآوری برای کشور داشت. به گفته این فعال صنعتی در این میان باید اشاره کرد که بازارهای صادراتی به زحمت و با تلاش زیاد بخش خصوصی، دولتی و نیمه‌دولتی در شرایط تحریمی کشف شده و قراردادهای مختلف کوتاه و یا بلند مدت منعقد شده است.
وی با اظهار تاسف از مصوبه صادره در انتهای سال 1402 مبنی بر بازگشت ارز صادراتی به سامانه نیما بیان کرد: با این اقدام تقریبا همه بازارهای صادراتی موجود از دست رفته و مشتری‌ها طی این مدت از کشورهای دیگر خریداری کرده و عملا با این مصوبه بازارهای صادراتی خود را به کشورهای رقیب هدیه کرده‌ایم.
دبیر انجمن نوردکاران فولادی ایران در این زمینه تصریح کرد: مشکل اصلی تولیدکنند‌گان محصولات نورد فولادی این است که تقریبا بالای 90 درصد هزینه‌های تمام شده محصولات شامل مواد اولیه وقطعات یدکی و روغن و گریس و… خود را با ارز بالای 50 تا 60 هزار تومان تهیه می‌کنند. به همین ترتیب در بورس کالا شمش به عنوان مواد اولیه این بخش، با دلار بالای 50 هزار تومان معامله می‌شود و باقی هزینه‌های مواد مصرفی از روغن گرفته تا گریس و قطعات یدکی، همه را با دلار بالای 55 تا 60 هزار تومان از بازار تهیه می‌کند تا خط تولید کارخانه حفظ شود. اما دولت با یک شعار زیبا اما غیرکارشناسی اعلام کرده است که همه زنجیره فولاد باید صادرات خود را با ارز نیمایی تحویل دهند.
وی با انتقاد به این مصوبه ادامه داد: با وجودی که این شعار، شعار زیبایی است اما زمانی که در داخل کشور، دولت نتوانسته مبنای ارز تامین کالا در داخل کشور را 42 هزار تومان قرار دهد، صادرکننده نیز با دلار بالای 50 تومان مواد اولیه و ملزومات خود را تامین کند و سپس با دلار 42 هزار تومانی صادر کند. عملا این محاسبات انجام و در اختیار مسئولین گذاشته شده که اگر شمش را از بورس خریداری کرده و میلگرد حاصل از آن را صادر کنیم در هر کیلو حدود 6 هزار و 500 تومان برای تولیدکننده زیان دارد.
دبیر انجمن نوردکاران فولادی ایران با اظهار تاسف خبر داد: با همین اقدامات، برخی از کارخانه‌ها تعطیل شده و برخی نیز طی ماه‌های اخیر اقدام به تعدیل نیروهای خود کرده چراکه به مرز ورشکستگی رسیده است. وی با اظهار تاسف از اینکه هر گزارشی که در این زمینه به هر مسئولی داده شده، توجهی نشده بیان کرد: چراکه مسئولین، یا کارشناس این صنعت نیستند یا کسانی هستند که اشتغال و صادرات برای آن‌ها اهمیتی ندارد و فقط به یک شعار بسنده کرده‌اند و حتی عکس دستور مقام معظم رهبری عمل می‌کنند.
امین فر با اشاره به اینکه قیمت تمام‌شده کارخانجات نوردی به صورت کاملا شفاف در اختیار واحدها است بیان کرد: در کدال بورس برخی از واحدها گزارش‌های تولید وصورت‌های مالی خود را ارائه می‌دهند و قیمت تمام شده کاملا شفاف است و مسئولین اگر قصد و قدرت تصمیم درست را داشته باشد چیز پیچیده‌ای نیست اما ظاهرا مسئولین توجه عمیقی به این مسئله ندارند.
وی با گلایه از صحبت‌های غیرکارشناسی برخی از صنعتگران این صنعت، تصریح کرد: متاسفانه از طرف کارشناسان برخی از کارخانه‌های فولادی صحبت‌های غیرتخصصی شده و اطلاعات غلط به مسئولین می‌دهند. به عنوان مثال بیان می‌شود قیمت صادرات میلگرد پایین‌تر از قیمت صادرات شمش است. وی این صحبت‌ها را بیشتر سفسته دانسته بیان کرد:در کشور برای هر محصولی نوع با کیفیت پایین و بالا وجود دارد. به عبارتی در حال حاضر قیمت صادراتی میلگرد از تنی 440 دلار برای برخی کارخانه‌ها تا تنی 520 دلار برای برخی دیگر انجام می‌شود. به همین دلیل شمش باکیفیت باید با میلگرد با کیفیت مقایسه شود.
امین فر مورد دیگر از عوامل در رابطه با صادرات موفق را تداوم و حفط بازار صادراتی و مشتریان دانسته و افزود: وقتی به یک مشتری صادراتی در یک زمانی مقرر شده محصول تحویل داده شود اما در همین زمان به دلیل قوانین داخلی امکان تحویل به موقع آن وجود نداشته باشد این مشتری دیگر حاضر به خرید با قیمت جهانی نیست و تقاضای تخفیف دارد در صورتی که اگر تداوم در صادرات وجود داشته ومشتری ما را به عنوان عرضه‌کننده خوشنام بشناسد، دیگر درخواست تخفیف ندارد. به گفته این فعال صنعتی در حال حاضر در کشور میلگرد صادراتی تولید می‌شود که در رقابت با دیگر کشورهای صادرکننده به عراق با قیمت 30 الی 40 دلار بالاتربه فروش می‌رسد، عمده دلیل این مسئله نیز علاوه بر کیفیت، تداوم در عرضه و مدیریت درست مشتری بوده اما متاسفانه با این مصوبه همین بازار صادراتی در حال از دست رفته است.