ناودانی شیروانی چیست؟
فهرست مطالب
انواع ناودانی شیروانی از نظر محل استفاده
ناودانی شیروانی فتیله ای
ناودانی شیروانی جعبه ای
ناودانی شیروانی لندنی
انواع ناودانی شیروانی از نظر شکل سطح مقطع
منظور از ناودانی شیروانی چیست؟
ناودانی شیروانی به قطعهای از سازه یا سیستمهای ساختمانی اشاره دارد که برای جمعآوری و هدایت آب باران از سطح شیروانی به سمت زهکشیها یا کانالهای مخصوص طراحی شده است. این ناودانها معمولاً در لبههای سقف نصب میشوند و از جنسهای مختلفی مانند فلز، پلاستیک یا PVC ساخته میشوند.
نقش اصلی ناودانی شیروانی جلوگیری از تجمع آب باران بر روی سقف و در نتیجه جلوگیری از آسیب به ساختمان است. آب جمعشده از طریق ناودان به پایین هدایت شده و به سیستم تخلیه هدایت میشود.
روش کار ناودانی شیروانی
ناودانی شیروانی بهطور کلی به این صورت کار میکند:
- **جمعآوری آب باران:** وقتی که باران میبارد، آب از سطح شیروانی (سقف شیبدار) به سمت لبهها جریان پیدا میکند. ناودانها در لبههای پایین سقف نصب میشوند تا این آب را جمعآوری کنند.
- **هدایت آب به سمت پایین:** آب جمعآوری شده در ناودان به وسیله شیب موجود در ناودان به سمت یک نقطه خروجی خاص هدایت میشود. این شیب باعث میشود که آب بهصورت طبیعی به سمت پایین حرکت کند.
**انتقال آب به سیستم زهکشی:** آب از ناودان به یک لولهی عمودی (معمولاً به نام "رایزر" یا "پایپ ناودانی") که به زمین یا سیستم زهکشی متصل است، هدایت میشود. این لوله آب را به یک سیستم تخلیهی اصلی یا به یک مخزن جمعآوری آب میبرد.
- **حفاظت از ساختمان:** با این کار، ناودانها از تجمع آب در لبههای سقف جلوگیری کرده و از نفوذ آب به دیوارها، فونداسیون و سایر بخشهای ساختمان جلوگیری میکنند. همچنین از ایجاد مشکلاتی مانند نشت، آسیب به نما، و فرسایش خاک جلوگیری میکنند.
برای اینکه ناودانها بهخوبی کار کنند، باید بهطور منظم تمیز شوند تا از گرفتگی ناشی از برگها، خاک و دیگر مواد جلوگیری شود.
انواع ناودانی شیروانی
ناودانیهای شیروانی در انواع مختلفی تولید میشوند که هر کدام برای کاربردهای خاصی طراحی شدهاند. برخی از انواع رایج ناودانی شیروانی عبارتند از:
- **ناودانی نیمدایرهای (یا K-style):**
- این نوع ناودانی بسیار رایج است و شکلی شبیه به حرف "K" دارد. این نوع طراحی به دلیل ظاهر زیبایی که دارد، برای ساختمانهای مسکونی و تجاری مورد استفاده قرار میگیرد.
- ظرفیت حمل آب خوبی دارد و بهخوبی در برابر بارانهای سنگین عمل میکند.
- **ناودانی مستطیلی (Box Gutter):**
- این نوع ناودان به شکل جعبهای است و بهطور معمول در ساختمانهای تجاری و صنعتی استفاده میشود.
- ظرفیت حمل آب بیشتری نسبت به دیگر انواع دارد و معمولاً در ساختارهای بزرگتر مورد استفاده قرار میگیرد.
- **ناودانی V شکل:**
- این نوع ناودانها معمولاً در ساختمانهای سنتی و روستایی کاربرد دارند و دارای شکلی ساده و کاربردی هستند.
- به دلیل طراحی ساده، نصب و نگهداری آنها آسانتر است.
- **ناودانی یکپارچه (Seamless Gutter):**
- این نوع ناودان بدون درز است و از یک قطعهی یکپارچه ساخته میشود. این ویژگی باعث میشود که احتمال نشتی کمتر شود.
- نصب این نوع ناودان نیاز به تجهیزات خاصی دارد و معمولاً توسط متخصصین انجام میشود.
- **ناودانی سرامیکی یا سفالی:**
- این نوع ناودانها از مواد سنتی مانند سرامیک یا سفال ساخته میشوند و بیشتر در ساختمانهای سنتی و تاریخی استفاده میشوند.
- این نوع ناودانها از زیبایی و دوام خوبی برخوردارند، اما ممکن است نسبت به انواع دیگر گرانتر باشند.
- **ناودانی فلزی (فلزاتی مانند آلومینیوم، فولاد، مس):**
- این نوع ناودانها از فلزات مختلف ساخته میشوند. آلومینیوم به دلیل سبکی و مقاومت در برابر خوردگی رایجتر است.
- مس نیز به دلیل ظاهر زیبا و مقاومت بالا استفاده میشود، اما گرانتر است.
هر یک از این انواع ناودانیها بر اساس نیازهای ساختمان، میزان بارش منطقه و اولویتهای زیباییشناختی انتخاب میشوند.
انواع ناودانی شیروانی از نظر شکل سطح مقطع
انواع ناودانی شیروانی از نظر شکل سطح مقطع به چند دسته تقسیم میشوند که هر یک برای کاربردهای خاصی طراحی شدهاند. این انواع شامل:
- **ناودانی نیمدایرهای (Half-Round Gutter):**
- سطح مقطع این نوع ناودان به شکل نیمدایره است.
- از نظر زیباییشناختی بسیار جذاب است و اغلب در ساختمانهای سنتی و کلاسیک مورد استفاده قرار میگیرد.
- به دلیل شکل ساده، تمیز کردن آن نسبتاً آسان است.
- **ناودانی مستطیلی یا جعبهای (Box Gutter):**
- این نوع ناودان دارای سطح مقطع مستطیلی یا مربعی است.
- معمولاً در ساختمانهای صنعتی، تجاری، و همچنین برخی از ساختمانهای مسکونی بزرگتر استفاده میشود.
- ظرفیت بالایی برای حمل آب دارد.
- **ناودانی K شکل (K-Style Gutter):**
- سطح مقطع این نوع ناودان شبیه به حرف "K" است که شامل انحناها و زوایای متنوعی است.
- این طراحی به آن اجازه میدهد که بهخوبی در برابر فشار آب مقاومت کند.
- یکی از رایجترین انواع ناودان در ساختمانهای مسکونی است.
- **ناودانی V شکل (V-Shaped Gutter):**
- سطح مقطع این نوع ناودان به شکل حرف "V" است.
- این نوع ناودان بیشتر در مناطق روستایی و ساختمانهای با طراحی ساده استفاده میشود.
- از نظر عملکرد، در مقایسه با انواع دیگر کمتر پیچیده است و بهراحتی نصب میشود.
- **ناودانی C شکل (C-Shaped Gutter):**
- سطح مقطع این نوع ناودان به شکل حرف "C" است.
- این نوع طراحی به آن امکان میدهد که بهخوبی آب را جمعآوری کرده و هدایت کند.
- معمولاً در ساختمانهای سنتی یا بناهایی با طراحی خاص استفاده میشود.
هر یک از این انواع ناودانها بسته به نیازهای سازه و منطقهی جغرافیایی، کاربردهای خاص خود را دارند. انتخاب شکل سطح مقطع مناسب میتواند به بهبود عملکرد سیستم زهکشی ساختمان کمک کند.
ناودانی شیروانی لندنی
ناودانی شیروانی لندنی، که به نام "لندنی" یا "ناودان لندنی" شناخته میشود، نوعی ناودان با سطح مقطع خاص و منحصر به فرد است که بیشتر در ساختمانهای قدیمی و کلاسیک، بهویژه در معماریهای مربوط به دوران ویکتوریایی و جرجی در انگلستان استفاده میشود.
### ویژگیهای ناودانی لندنی:
- **سطح مقطع منحنی:** ناودانی لندنی معمولاً دارای سطح مقطعی با ترکیبی از منحنیها و زاویههای خاص است که به آن ظاهری زیبا و شیک میدهد.
- **مواد ساخت:** این نوع ناودان معمولاً از فلزاتی مانند آهن، روی، مس یا آلومینیوم ساخته میشود. در نسخههای سنتیتر ممکن است از سرب نیز استفاده شود.
- **ظاهر کلاسیک:** ظاهر این نوع ناودانها بهطور خاص با معماریهای سنتی و کلاسیک هماهنگی دارد و بهعنوان یک عنصر تزئینی نیز عمل میکند.
- **دوام و مقاومت:** به دلیل استفاده از مواد با کیفیت و طراحی خاص، ناودانی لندنی معمولاً دوام و مقاومت بالایی در برابر شرایط آب و هوایی مختلف دارد.
### کاربرد:
- **ساختمانهای تاریخی:** این نوع ناودان بیشتر در ساختمانهای تاریخی و مرمت شده استفاده میشود تا اصالت معماری آنها حفظ شود.
- **ساختمانهای لوکس:** در ساختمانهای مدرن لوکس نیز گاهی از این نوع ناودان به دلیل زیبایی و سبک خاص آن استفاده میشود.
ناودانی لندنی نهتنها یک سیستم کارآمد برای هدایت آب باران است، بلکه بهعنوان یک عنصر تزئینی نیز به زیبایی و ارزش ساختمان اضافه میکند.
ناودانی شیروانی جعبه ای
ناودانی شیروانی جعبهای یا **ناودانی باکس (Box Gutter)** نوعی ناودان است که دارای سطح مقطع مستطیلی یا مربعی میباشد و به دلیل شکل ساده و ظرفیت بالای حمل آب، بهویژه در ساختمانهای بزرگ و صنعتی استفاده میشود. این نوع ناودان معمولاً در لبههای سقف و در مواردی حتی در وسط سقف نصب میشود.
### ویژگیهای ناودانی جعبهای:
- **شکل سطح مقطع:**
- سطح مقطع این ناودان به شکل مستطیل یا مربع است. این طراحی به آن اجازه میدهد که حجم زیادی از آب باران را حمل کند.
- **ظرفیت بالا:**
- به دلیل شکل و ابعاد آن، ناودانی جعبهای میتواند مقدار زیادی آب را در زمان کوتاه هدایت کند، که آن را برای مناطق با بارش زیاد و یا ساختمانهای بزرگ مناسب میسازد.
- **مواد ساخت:**
- این نوع ناودان معمولاً از مواد مقاوم مانند فولاد گالوانیزه، آلومینیوم یا PVC ساخته میشود. استفاده از مواد مقاوم به افزایش طول عمر و کارایی آن کمک میکند.
- **نصب:**
- نصب ناودانی جعبهای ممکن است بهصورت پنهان (درون دیوار) یا نمایان انجام شود. در برخی موارد، این نوع ناودانها بهگونهای طراحی میشوند که بخشی از سیستم ساختاری سقف باشند.
- **نگهداری:**
- به دلیل شکل صاف و مستقیم، ناودانی جعبهای بهراحتی قابل تمیز کردن است و احتمال گرفتگی آن نسبت به انواع دیگر کمتر است.
### کاربردها:
- **ساختمانهای تجاری و صنعتی:** به دلیل ظرفیت بالای این ناودان، در ساختمانهای با سقفهای بزرگ مانند کارخانجات، انبارها و مراکز خرید استفاده میشود.
- **ساختمانهای مسکونی بزرگ:** در ویلاها و ساختمانهای مسکونی بزرگ نیز از این نوع ناودان برای هدایت آب باران استفاده میشود.
- **ساختمانهای با طراحی مدرن:** به دلیل طراحی ساده و کارآمد، این نوع ناودانها در ساختمانهای با طراحیهای مدرن نیز مورد استفاده قرار میگیرند.
ناودانی شیروانی جعبهای به دلیل توانایی حمل آب زیاد و طراحی ساده، یکی از گزینههای محبوب برای سیستمهای زهکشی در ساختمانهای مختلف است.
ناودانی شیروانی فتیله ای
ناودانی شیروانی فتیلهای، که گاهی اوقات به نام "ناودان فتیلهای" یا "ناودانی طرهای" نیز شناخته میشود، نوعی از ناودان است که بیشتر در لبههای سقفهای مسطح یا شیبدار بهکار میرود. این نوع ناودان دارای سطح مقطع خاصی است که به شکل یک "فتیله" یا لبه برجسته طراحی شده تا آب باران را به خوبی جمعآوری و هدایت کند.
### ویژگیهای ناودانی فتیلهای:
- **طراحی سطح مقطع:**
- سطح مقطع این نوع ناودان معمولاً شامل یک لبه برجسته است که مانند یک فتیله عمل میکند. این طراحی به آب اجازه میدهد تا بهراحتی به داخل ناودان هدایت شود.
- **کاربرد:**
- این نوع ناودان معمولاً در سقفهای شیبدار با لبههای باز یا در کنار سقفهای مسطح استفاده میشود. در سقفهای مسطح، ناودان فتیلهای ممکن است در اطراف لبهها قرار گیرد تا آب را جمعآوری و به سمت سیستم تخلیه هدایت کند.
- **مواد ساخت:**
- مانند سایر ناودانها، ناودانی فتیلهای میتواند از مواد مختلفی مانند فلز (آلومینیوم، فولاد گالوانیزه، مس) یا PVC ساخته شود. انتخاب مواد به شرایط آب و هوایی و بودجه بستگی دارد.
- **ظرفیت و عملکرد:**
- ناودان فتیلهای به دلیل طراحی خاص خود، معمولاً ظرفیت حمل آب متوسطی دارد و برای ساختمانهایی با حجم بارش متوسط یا کمتر مناسب است.
- **نصب و نگهداری:**
- نصب این نوع ناودان ممکن است نیاز به دقت بیشتری داشته باشد تا به درستی در محل قرار گیرد و عملکرد بهینهای داشته باشد. همچنین، به دلیل طراحی لبه برجسته، تمیز کردن و نگهداری آن ممکن است نیاز به توجه ویژهای داشته باشد تا از گرفتگی جلوگیری شود.
### کاربردها:
- **ساختمانهای مسکونی:** به دلیل ظاهر خاص و عملکرد مناسب، در ساختمانهای مسکونی با طراحیهای خاص و سنتی کاربرد دارد.
- **ساختمانهای تجاری کوچک:** میتواند در ساختمانهای تجاری کوچک و مکانهایی که به طراحی زیبا و در عین حال کارآمد نیاز دارند، استفاده شود.
ناودانی فتیلهای به دلیل طراحی منحصر به فرد خود، علاوه بر عملکرد کاربردی، به عنوان یک عنصر زیباشناختی در طراحی ساختمانها نیز مورد توجه قرار میگیرد.
انواع ناودانی شیروانی از نظر محل استفاده
ناودانیهای شیروانی بر اساس محل استفاده به انواع مختلفی تقسیم میشوند. هر نوع از این ناودانها برای کاربرد خاصی طراحی شدهاند و بسته به مکان نصب و نیازهای ساختمان، انتخاب میشوند. در ادامه به معرفی انواع ناودانی شیروانی از نظر محل استفاده میپردازیم:
### 1. **ناودانی خارجی (Exterior Gutter):**
- **محل نصب:** در لبههای خارجی سقف و در حاشیه بامها.
- **کاربرد:** این نوع ناودانها برای جمعآوری و هدایت آب باران از سطح شیروانی به بیرون ساختمان استفاده میشوند. آنها معمولاً در تمام ساختمانها، از جمله مسکونی، تجاری و صنعتی کاربرد دارند.
- **انواع:** شامل ناودانهای نیمدایرهای، K-شکل، و جعبهای (باکس) میشود.
### 2. **ناودانی داخلی (Interior Gutter):**
- **محل نصب:** درون سقف یا پشت دیوارها، بهطور مخفی یا پنهان.
- **کاربرد:** این نوع ناودانها در ساختمانهایی که طراحی خاصی دارند و نمیخواهند ناودانها در نمای بیرونی دیده شوند، استفاده میشوند. معمولاً در سقفهای مسطح یا با شیب کم کاربرد دارند.
- **ویژگیها:** این ناودانها نیاز به نگهداری و تعمیرات بیشتری دارند زیرا دسترسی به آنها دشوارتر است.
### 3. **ناودانی بام شیبدار (Pitched Roof Gutter):**
- **محل نصب:** در لبههای پایین بامهای شیبدار.
- **کاربرد:** این نوع ناودانها مخصوص بامهای شیبدار طراحی شدهاند و آب باران را که از سطح شیروانی جریان مییابد، جمعآوری میکنند و به سیستم زهکشی هدایت میکنند.
- **انواع:** شامل ناودانهای نیمدایرهای و K-شکل است.
### 4. **ناودانی بام مسطح (Flat Roof Gutter):**
- **محل نصب:** در لبهها یا اطراف سقفهای مسطح.
- **کاربرد:** برای جمعآوری آب باران از سقفهای مسطح که جریان طبیعی آب به سمت لبههای بام ندارند، استفاده میشوند. این ناودانها معمولاً با سیستمهای زهکشی داخلی ترکیب میشوند.
- **انواع:** شامل ناودانهای جعبهای (باکس) و فتیلهای میشود.
### 5. **ناودانی داخلی یا مخفی (Hidden Gutter):**
- **محل نصب:** داخل دیوار یا زیر لبه سقف، بهطور کامل مخفی.
- **کاربرد:** در طراحیهای مدرن و ساختمانهایی که نمیخواهند ناودان در نمای بیرونی دیده شود، استفاده میشوند. این نوع ناودانها به گونهای طراحی شدهاند که آب باران به صورت پنهان به سیستم زهکشی هدایت شود.
- **ویژگیها:** نیاز به طراحی و اجرای دقیق دارد و در صورت خرابی، تعمیرات آن ممکن است دشوار باشد.
### 6. **ناودانی پشت بامی (Parapet Gutter):**
- **محل نصب:** در پشتبامها و بهطور خاص در امتداد دیوارهای جانپناه (پشتبامهای دارای دیوارک).
- **کاربرد:** این نوع ناودانها آب باران را از پشتبامها جمعآوری و به سمت پایین ساختمان هدایت میکنند. معمولاً در ساختمانهای با بام مسطح یا شیب کم استفاده میشود.
- **ویژگیها:** باید بهخوبی طراحی و نگهداری شوند تا از تجمع آب و نشتی جلوگیری شود.
### 7. **ناودانی پیشانی (Fascia Gutter):**
- **محل نصب:** به صورت یکپارچه با لبه بام و روی پیشانی سقف (فاشیا).
- **کاربرد:** این نوع ناودانها با پیشانی سقف ترکیب شده و به عنوان بخشی از سیستم ساختاری سقف عمل میکنند. اغلب در ساختمانهای مسکونی مدرن استفاده میشوند.
- **ویژگیها:** به دلیل یکپارچگی با ساختار بام، ظاهری زیبا و تمیز دارند و به خوبی با معماری ساختمان هماهنگ میشوند.
این دستهبندیها به معماران و سازندگان کمک میکند تا بهترین نوع ناودان را بر اساس نیازهای خاص ساختمان و محیط انتخاب کنند.
انواع ناودانی شیروانی از نظر جنس
ناودانیهای شیروانی از نظر جنس به چندین نوع مختلف تقسیم میشوند که هر کدام ویژگیها، مزایا و معایب خاص خود را دارند. انتخاب جنس ناودان بستگی به عوامل مختلفی مانند شرایط آب و هوایی، بودجه، و نیازهای طراحی دارد. در ادامه به معرفی انواع ناودانی شیروانی از نظر جنس میپردازیم:
### 1. **ناودانی آلومینیومی (Aluminum Gutter):**
- **ویژگیها:** سبک، مقاوم در برابر زنگزدگی و خوردگی، نصب آسان.
- **مزایا:** طول عمر بالا، نیاز به نگهداری کم، قابلیت رنگآمیزی به رنگهای مختلف.
- **معایب:** نسبت به ضربه حساس است و ممکن است به راحتی خم شود.
### 2. **ناودانی فولادی گالوانیزه (Galvanized Steel Gutter):**
- **ویژگیها:** مقاوم و محکم، تحمل بالا در برابر شرایط جوی سخت.
- **مزایا:** عمر طولانی، مقاوم در برابر ضربه و فشار.
- **معایب:** در صورت آسیب دیدن پوشش گالوانیزه، ممکن است دچار زنگزدگی شود و نیاز به نگهداری منظم دارد.
## 3. **ناودانی مسی (Copper Gutter):**
- **ویژگیها:** ظاهر زیبا و کلاسیک، با گذشت زمان رنگ آن به سبز پتینهای تغییر میکند.
- **مزایا:** بسیار بادوام، مقاوم در برابر زنگزدگی و خوردگی، نگهداری کم.
- **معایب:** قیمت بالا، نصب پیچیدهتر.
### 4. **ناودانی PVC (Plastics or PVC Gutter):**
- **ویژگیها:** ساخته شده از پلاستیک مقاوم، سبک و ارزان.
- **مزایا:** نصب آسان، مقاوم در برابر خوردگی و زنگزدگی، هزینه کم.
- **معایب:** در برابر دماهای بسیار بالا یا پایین آسیبپذیر است و ممکن است با گذشت زمان شکننده شود.
### 5. **ناودانی روی (Zinc Gutter):**
- **ویژگیها:** دوام بالا، مقاوم در برابر خوردگی، ظاهر طبیعی.
- **مزایا:** طول عمر بسیار طولانی (بیش از 50 سال)، نگهداری کم، مقاوم در برابر شرایط آب و هوایی سخت.
- **معایب:** قیمت نسبتاً بالا، نصب تخصصی مورد نیاز است.
### 6. **ناودانی چوبی (Wooden Gutter):**
- **ویژگیها:** استفاده از چوب بهعنوان ماده ساخت، بیشتر در ساختمانهای قدیمی و سنتی.
- **مزایا:** ظاهر سنتی و زیبا، هماهنگی با معماریهای خاص.
- **معایب:** نیاز به نگهداری زیاد، حساسیت به رطوبت و پوسیدگی، عمر کوتاهتر نسبت به مواد مدرن.
### 7. **ناودانی فلزی رنگشده (Painted Steel or Aluminum Gutter):**
- **ویژگیها:** فلز با پوشش رنگی که به آن مقاومت اضافی و ظاهری جذاب میدهد.
- **مزایا:** محافظت در برابر زنگزدگی و خوردگی، ظاهر متنوع به دلیل رنگهای مختلف.
- **معایب:** در صورت خراشیده شدن رنگ، ممکن است فلز زیرین دچار زنگزدگی شود.
### 8. **ناودانی سیمانی یا بتنی (Concrete Gutter):**
- **ویژگیها:** ساخته شده از بتن، بیشتر در ساختمانهای صنعتی یا پروژههای خاص استفاده میشود.
- **مزایا:** بسیار مقاوم و بادوام، مناسب برای شرایط سخت.
- **معایب:** وزن زیاد، نیاز به نصب تخصصی، ظاهر غیرمنعطف.
انتخاب جنس مناسب برای ناودانی شیروانی بستگی به عوامل مختلفی دارد، از جمله شرایط آب و هوایی محل، سبک معماری، بودجه و میزان نگهداری مورد نیاز.