سقف طاق ضربی چیست

فهرست مطالب

سقف طاق ضربی چیست و چگونه اجرا می‌شود؟

بررسی مفهوم سقف طاق ضربی

اجرای سقف طاق ضربی چه مزایایی دارد؟

اجرای سقف طاق ضربی چه معایبی دارد؟

بررسی مراحل اجرای سقف طاق ضربی

چه نکاتی برای اجرای سقف طاق ضربی باید رعایت شود؟ 

قیمت خرید تیرآهن از انبار همکار آهن

سقف طاق ضربی چیست و چگونه اجرا می‌شود؟

وجود سقف در سازه برای جلوگیری از نفوذ جوندگان و عناصر طبیعی به درونه ساختمان امری لازم و ضروری است. در سازه های مدرن انواعی از سقف ها قابل اجرا شدن است که بسته به نظر افراد مختلف متفاوت خواهد بود. باید این مورد را در نظر داشت که هر کدام از این سقف ها مزایا و معایب خاص خودشان را دارند. سقف طاق ضربی نیز از این قاعده مستثنا نیست. امروزه از این نوع سقف به ندرت استفاده می‌شود اما هنوز هم در شهرهای تاریخی مثل یزد، کرمان و اصفهان در برخی نقاط این نوع سقف مشاهد می‌شود. 

بررسی مفهوم سقف طاق ضربی

همانطور که در بخش قبل گفتیم، این سقف جز قدیمی ترین سقف‌هایی است که در ایران اجرا می‌شود. در برخی از شهرهای ایران مثل یزد، طاق ضربی را در دهانه سقف تا 6 متر نیز اجرایی می کنند. امروزه اجرای سقف تیرچه بلوک و سقف نیازیت و  سقف کرومیت جایگزین این نوع سقف شده است. این مورد را در نظر داشته باشید که استفاده از طاق ضربی در ساختمان های بزرگ و چند طبقه مناسب نیست. توجه داشته باشید که برای اجرا کردن سقف طاق ضربی، تیرهای ثانویه به صورت موازی با یکدیگر اجرا می‌شود. بعد از این مرحله تیرها را باید به صورت عمودی بر روی پل نصب کنید. 

داخل تیرهای فرعی، آجر، خاک و گچ اجرا می‌شود. فاصله تیرهای فرعی از یکدیگر معمولا بین 0.5 تا 1.2 است. دهانه‌ای برای این نوع سقف می‌توان اجرا کرد باید حداکثر 5 متر باشد. برای اجرای این نوع سقف، باید از آجر فشاری و ملات و گچ استفاده شود. در سقف طاق ضربی، آجر فشاری را با ضربه دست و با اندکی فشار به صورت قوس و همراه با گچ و خاک اجرا می‌کنند. سقف طاق ضربی را به این علت به صورت قوسی اجرا می‌کنند که انتقال بار از سقف به تیرها فرعی به درستی انجام گیرد. یکی از اصلی ترین مشکلاتی که این نوع سقف دارد، لرزش بیش از حد آن است. این لرزش به گونه‌ای است که در هنگام راه رفتن نیز دچار لرزش می‌شود. راه حل این مشکل، نصب میلگرد به صورت ضربدری بین تیرهای فرعی است. برای افزایش استحکام سقف طاق ضربی می‌توان دوغاب گچ بر روی سقف ریخت. راهکار دیگر برای افزایش استحکام سقف طاق ضربی، ریختن ملات ماسه سیمان بین آجرهای فشاری است.

اجرای سقف گنبدی آجری

اجرای سقف گنبدی آجری یکی از روش‌های سنتی در معماری ایرانی است که از دیرباز برای ساخت فضاهای بزرگ و باز استفاده می‌شده است. این نوع سقف‌ها به دلیل ویژگی‌های خاص خود از جمله مقاومت بالا در برابر فشار و ایجاد فضای زیبا و دلنشین، همچنان مورد توجه معماران قرار دارد. در اجرای سقف گنبدی آجری، از تکنیک طاق ضربی استفاده می‌شود. طاق ضربی یک روش سنتی برای ساخت سقف است که در آن آجرها به صورت افقی و به شکلی خاص بر روی هم چیده می‌شوند تا به تدریج به یک نقطه اوج برسند و گنبد شکل بگیرد. این نوع طاق‌ها با استفاده از خم کردن و شکل دادن به آجرها بدون نیاز به قالب‌های موقتی اجرا می‌شوند.

سقف طاق ضربی به دلیل طراحی منحنی و منحصر به فرد خود، امکان توزیع متناسب بارها را فراهم می‌کند. این امر باعث می‌شود تا سقف گنبدی بتواند بدون نیاز به استفاده از تیرهای نگهدارنده، وزن خود و بارهای اضافی را تحمل کند. علاوه بر این، سقف‌های طاق ضربی به دلیل استفاده از آجر، دارای عایق حرارتی و صوتی خوبی هستند که به کاهش انتقال گرما و صدا بین فضاها کمک می‌کند.

مراحل اجرای سقف طاق ضربی شامل تعیین محل دقیق گنبد، چیدمان اولیه آجرها، و سپس ادامه چیدمان به سمت بالا تا رسیدن به نقطه اوج است. در این مرحله، مهارت و تجربه استادکاران نقش بسیار مهمی در حفظ تعادل و استحکام سازه دارد. پس از تکمیل چیدمان آجرها، گچ‌کاری و تزئینات نهایی انجام می‌شود تا سقف گنبدی به شکلی زیبا و مقاوم به بهره‌برداری برسد. در نتیجه، اجرای سقف گنبدی آجری با استفاده از طاق ضربی نه تنها جلوه‌ای زیبا به بنا می‌بخشد، بلکه با بهره‌گیری از اصول مهندسی سنتی، عمر طولانی و استحکام بالایی به سازه می‌دهد. این تکنیک‌ها در معماری سنتی ایران نشان‌دهنده دانش و هنر بالای معماران ایرانی در طول تاریخ است.

اجرای سقف طاق ضربی چه مزایایی دارد؟

• سرعت بالا در هنگام اجرای این نوع سقف یکی از اصلی ترین مزایای سقف طاق ضربی است. 
• اجرای این سقف به علت در دسترس بودن مواد و صالح به راحتی امکان پذیر است. 
• عدم نیاز به نیروی کار متخصص را می‌توان یکی از مزیت‌های اصلی این نوع سقف بر شمرد. 
• هزینه اجرای سقف طاق ضربی بسیار کمتر از سایر سقف‌ها است. 
• با اجرای این سقف اماکن تعویض برخی از بخش های ساختمان فراهم می‌شود. 

اجرای سقف طاق ضربی چه معایبی دارد؟

• یکی از مشکلات اصلی سقف طاق ضربی عدم ثبات و انسجام کافی است. به همین علت معمولا از این سقف استفاده نمی‌کنند. 
• در اثر اجرای سقف طاق ضربی ممکن است که تیر‌آهن یا سایر مقاطع فولادی دچار خوردگی شوند؛ زیرا آهن در تماس با سیلیکات گچ دچار خوردگی خواهد شود. 
• لرزشی که در اثر راه رفتن یا سایر عوامل محیطی در این سقف اجرا می‌شود را می‌توان یکی از بزرگترین مشکلات سقف طاق ضربی نام برد. 
• بالا بودن وزن سقف طاق ضربی و عدم استحکام در دیافراگم سقف که منجر به ریزش مقادیر زیادی آوار در هنگام زلزله و آسیب جدی به ساکنان می‌شود.
• توجه داشته باشید که عبور تاسیسات ساختمان مثل لوله از سقف سازه بدون افزایش ضخامت میسر نیست. ضخامت زیاد سقف نیز باعث افزایش وزن می‌شود که این موضوع نیز نوعی مشکل محسوب می‌شود.

برای رفع لرزش سقف طاق ضربی چه راهکاری وجود دارد؟

سقف‌های طاق ضربی به دلیل طراحی خاص خود و استفاده از آجر، دارای استحکام و پایداری بالایی هستند. با این حال، در برخی موارد ممکن است این سقف‌ها دچار لرزش شوند که می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد. لرزش سقف طاق ضربی ممکن است به دلیل نقص در اجرا، تغییرات محیطی، یا بارگذاری‌های غیرمناسب رخ دهد. برای رفع این لرزش‌ها، می‌توان از چندین راهکار مهندسی استفاده کرد.

۱. بررسی و تقویت سازه‌های پشتیبان
یکی از اولین اقدامات برای رفع لرزش در سقف طاق ضربی، بررسی ستون‌ها و دیوارهای باربر است. اگر این عناصر سازه‌ای به درستی طراحی و اجرا نشده باشند یا دچار فرسودگی شده باشند، ممکن است نتوانند بارهای وارده را به‌خوبی تحمل کنند، که منجر به لرزش سقف می‌شود. تقویت این سازه‌ها با استفاده از مواد مقاوم‌تر مانند بتن مسلح یا فولاد می‌تواند به بهبود پایداری کلی ساختمان و کاهش لرزش‌ها کمک کند.

۲. استفاده از تیرهای فلزی یا بتنی برای تقویت سقف
در برخی موارد، اضافه کردن تیرهای فلزی یا بتنی به زیر سقف طاق ضربی می‌تواند لرزش‌ها را کاهش دهد. این تیرها می‌توانند به عنوان پشتیبان اضافی عمل کرده و بار سقف را به صورت متوان تری بین سازه‌های مختلف ساختمان توزیع کنند. به کار گیری تیرهای فلزی به ویژه در ساختمان‌های قدیمی که ممکن است مواد سازه‌ای آن‌ها ضعیف شده باشد، می‌تواند راهکاری موثر باشد.

۳. تزریق مواد مقاوم به درون ترک‌ها و نقاط ضعیف
اگر سقف طاق ضربی دچار ترک خوردگی شده باشد، این ترک‌ها می‌توانند به‌عنوان منبعی برای لرزش عمل کنند. تزریق مواد مقاوم مانند اپوکسی یا رزین‌های خاص به درون این ترک‌ها می‌تواند به تقویت ساختار سقف کمک کرده و مانع از گسترش ترک‌ها شود. این روش به خصوص در مواردی که ترک‌ها کوچک و موضعی هستند، بسیار موثر است.

۴. نصب سیستم‌های ضد لرزش
در برخی موارد خاص، نصب سیستم‌های ضد لرزش مانند دمپرها (Damper) یا میراگرهای لرزه‌ای می‌تواند به کاهش لرزش‌های سقف کمک کند. این سیستم‌ها معمولاً در مکان‌هایی نصب می‌شوند که لرزش‌ها ناشی از ارتعاشات خارجی مانند ترافیک سنگین یا فعالیت‌های صنعتی باشند.

۵. بررسی و تنظیم بارگذاری‌ها
یکی دیگر از علل لرزش در سقف‌های طاق ضربی، بارگذاری‌های غیرمناسب است. باید اطمینان حاصل شود که بارهای وارده به سقف با ظرفیت تحمل آن همخوانی دارد. در برخی موارد، کاهش یا بازتوزیع بارها می‌تواند به رفع لرزش کمک کند. در نهایت، برای رفع لرزش سقف طاق ضربی، نیاز به بررسی دقیق و مهندسی ساختمان وجود دارد. مشورت با متخصصان مجرب و استفاده از راهکارهای مناسب بر اساس شرایط خاص هر ساختمان، می‌تواند به بهبود پایداری و کاهش لرزش‌ها کمک کند.

بررسی مراحل اجرای سقف طاق ضربی

برای اجرای سقف طاق ضربی باید مراحل زیر را طی کرد:

مرحله اول آماده کردن تیرآهن ها

در ابتدا باید تیرآهن های سالم را بدون تاب خوردگی و بدون هر گونه پوسیدگی در ابعاد دلخواه برش داده می‌شود. در اجرای این مرحله باید این مورد را در نظر داشته باشید که تیرآهن ها را به مدت طولانی در فضای باز انبار نکنید. برای اطلاع از قیمت لحظه ای تیرآهن به سایت همکار آهن مراجعه کنید.  

مرحله دوم تیرریزی دیوارها

توجه داشته باشید که سر تیرآهن نباید به طور مستقیم بر روی دیوارهای آجری قرار بگیرد برای رفع این مشکل باید یک سری فرعی بر روی بتن به صورت کلاف بتنی در کل دیوار اجرا شود تا تیرآهن بر روی آن‌ها قرار بگیرد. اگر تیرآهن مستقیما با دیوار در تماس باشد، به علت کم بودن عرض بال تیرآهن‌ها فشارهای وارد شده به سازه، در یک نقطه متمرکز می شود. این امر باعث می‌شود تا آجر زیر تیرآهن بر اثر نیروی زیاد دچار شکستگی شود. ایجاد کلاف افقی بتنی در  زیر سقف باعث انتقال یکنواخت بار به دیوارها می‌شود. تیرهای طاق ضربی معمولا در فاصله ای بین 90 تا 120 سانتی متر اجرا می‌شوند. تیرها به صفحات فولادی که در کلاف بتنی جایگذاری شده اند جوش داده می‌شوند. ثابت شدن این صفحات در بتن توسط میلگرد انجام می‌شود. 

مرحله سوم نصب میل مهار کننده

هنگامی که سقف سازه را با تیرآهن و آجر می پوشانیم، قطعا دو تیرآهن در بخش ابتدایی و انتهایی سطح پوششی سقف قرار می‌گیرد. این عمل باعث می‌شود تا سقف نیروی وارده توسط جاذبه زمین را بهتر تحمل کند. حالا اگر به سقفی که در بخش بالایی سازه قرار دارد نیروی در جهت افقی وارد کنیم و نیروی جاذبه ای که بر سازه وارد می‌شود قوی تر باشد، شکل قوس سقف را تغییر داده ایم. این امر باعث فرو ریزی آجرها می‌شود. یکی از آسان‌ ترین روش‌ها برای جلوگیری از دور و نزدیک شدن تیرها در طول دهانه سقف، استفاده از میله های مهاری است. این مورد را در نظر داشته باشید که تیرآهن‌های روی سقف باید با تسمه یا میلگردهای 10 میلی متری به یکدیگر متصل شوند. تعداد این میلگردها برای هر متر مربع حداکثر 25 عدد در نظر گرفتنه می‌شود. تیرهای انتهایی سقف نیز باید توسط میلگردها به طور کامل کشیده شود. این تیرآهن‌ها باید در دو سر تیر و در حد فاصل کمتر از 2 متر به تیرآهن قبلی خود متصل شوند.

مرحله چهارم ضد زنگ کردن قطعات فولادی

بعد از نصب تیرآهن و میلگردها و قبل از اجرای طاق باید آن‌ها را رنگ آمیزی کرد. این کار باعث می‌شود تا از زنگ زدگی قطعات فولادی جلوگیری شود. علت رنگ کردن آن‌ها بعد از نصب این است که در حین حمل و نقل دچار رنگ پریدگی نشوند.

مرحله پنجم انجام فرآیند طاق زنی

برای اجرای طاق زنی سقف به صورت ردیفی، آجرها باید عمود بر سطح جانبی تیرآهن قرار بگیرند و خیزی بین 3 تا 4 سانتی متر داشته باشند. این کار باید به صورت یکنواخت انجام شود. هنگامی که آجرهای سقف اجرا می‌شود باید به این مورد توجه داشت که بندها رو به روی یکدیگر نباشند. این بدان معنا است که فاصله آجرهایی که در کنار یکدیگر هستند باید دقیقا مرکز آجر قبلی باشد. در حین اجرای کار باید سوراخ هایی برای عبور لوله‌ی انتقال آب و گاز بر روی طاق ضربی اعمال شود. اگر در حین اجرای کار سئراخ‌هایی را بر روی سقف اعمال نکردید بعد از اجرای سقف مجاز به اعمال سوراخ بر روی سقف طاق ضربی نیستید. 

مرحله ششم دوغاب ریزی

دوغاب ریزی بعد از اتمام فرآیند پوشش دهی سقف اجرا می‌شود این امر برای افزایش استحکام طاق ضربی لازم و ضروری است. برای پر کردن فضای خالی بین طاق‌ها باید ملات گچ از بخش بالایی بر روی طاق ریخته شود. نحوه ملات ریزی اهمیت زیادی دارد. این امر باید به گونه ای باشد که درز و شکاف بین طاق کاملا پر شود و همینطور پوسته ای نازک بر روی سقف ایجاد شود. 

آماده سازی سطح رویی سقف 

برای اجرای سقف طاق ضربی، سطح سقف باید کاملا صاف و یکدست باشد. برای این کار باید سقف سازه را با مواد روان کننده که وزن کمی دارند پر کنید. این مواد شامل بتن سبک و ماسه است. بعد از این مرحله کف سازی نهایی انجام می‌شود. این پوشش اماکن عبور تاسیسات ساختمانی را بسیار راحت تر می‌کند. در پایان این مرحله سقف طاق ضربی اجرا می‌شود. 

چه نکاتی برای اجرای سقف طاق ضربی باید رعایت شود؟ 

• توجه داشته باشید اگر برای اجرای سقف طاق ضربی از آجر جوشی یا آجر خام استفاده شود، امکان تخریب و ریزش طاق وجود دارد. 
• آجری که برای اجرای سقف در نظر گرفته می‌شود نباید به طور کامل زنجاب شده باشد بلکه در حین اجرای کار باید داخل آب برده و سپس در محل مورد نظر نصب شود. 
• دوغاب ریزی باید به طور کامل انجام شود تا تمام منافذ موجود در سقف کاملا بسته شود. 
• در فصل بارندگی باید از اجرای این سقف خودداری شود زیرا اگر پوشش کامل بر روی سقف اجرا نشده باشد، بارش باران باعث فساد گچ و ملات‌های به کار رفته در ساختار سقف می‌شود و همین موضوع باعث خراب شدن سقف طاق ضربی خواهد شد. 
• در این دسته از سققف‌ها همه‌ی دهانه‌ها باید همزمان با یکدیگر اجرا شوند. 
• برای نمایان نشدن تیرها بهتر است آن را با نوعی چسب بپوشانند. 
• میزان ملاتی که برای سقف طاق ضربی باید اجرا شود به میزان 1 به 2 است.

قیمت خرید تیرآهن از انبار همکار آهن

تیرآهن یکی از مقاطع اصلی و مهم در ساخت و ساز است. قیمت تیرآهن با توجه به نوع پروژه متفاوت خواهد بود. همکار آهن آرتا ارائه دهنده انواع تیرآهن است. شما می‌توانید تیرآهن معمولی در انبار اصفهان را از همکار آهن خریداری کنید. برای این کار کافی است با شماره 91003109-031 تماس حاصل نمایید.