دیوار بنایی
فهرست مطالب
ماسونری یا دیوار بنایی چیست؟
انواع دیوارهای بنایی را بیشتر بشناسید!
دیوار بنایی باربر و غیرباربر (Load-bearing and Non-load Masonry Wall)
دیوار بنایی مسلح (Reinforced Masonry Wall)
دیوار بنایی توخالی/حفره دار (Hollow/Cavity Masonry Wall)
دیوار بنایی مرکب (Composite Masonry Walls)
ماسونری یا دیوار بنایی چیست؟
ماسونری به عنوان یک صنعت ساختمانی به کار رفته است و به استفاده از مصالح مانند سنگ یا بلوک ساخته شده از مصالح مانند سیمان، شن، یا بتن اشاره دارد. دیوار بنایی نیز به ساخت و سازهایی اطلاق می‌شود که از مصالح مختلف برای ایجاد دیوارها و ساختمان‌ها استفاده می‌کنند.
اصطلاح "ماسونری" در زمان‌های مختلف به معانی متفاوتی اشاره داشته است. در معماری، معمولاً به استفاده از سنگ‌ها یا بلوک‌های ساخته شده از مصالح مختلف برای ساخت دیوارها یا ساختمان‌ها اشاره دارد. این کار به ویژه در ساختمان‌های مقاوم و دارای استحکام بالا مورد استفاده قرار می‌گیرد.
دیوار بنایی نیز به تمامی انواع دیوارها و ساختمان‌ها اطلاق می‌شود که برای جلوگیری از نفوذ آب، حفاظت از ساکنان در برابر عوامل طبیعی، یا اهداف دیگر ساخته می‌شوند. این دیوارها ممکن است از مصالح مختلفی نظیر بلوک‌های ساخته شده از سیمان، بتن، چوب، فلزات، یا سایر مواد ساختمانی تشکیل شوند.
به عنوان مثال، در معماری سنتی و تاریخی، ماسونری ممکن است به استفاده از سنگ‌های قطعه‌ای برای ساخت دیوارها یا ساختمان‌ها اشاره داشته باشد. اما در زمان‌های مدرن، ماسونری نیز ممکن است از بلوک‌های سیمانی یا بتنی استفاده کند.
بنابراین، هر دو اصطلاح ماسونری و دیوار بنایی به عنوان عناصر مرتبط با ساخت و سازهای ساختمانی مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما معمولاً به طراحی و ساخت دیوارها و ساختمان‌ها با استفاده از مصالح مختلف اشاره دارند.
انواع دیوارهای بنایی را بیشتر بشناسید!
انواع دیوارهای بنایی متنوعی وجود دارند که بر اساس مصالح، نحوه ساخت، و کاربری‌های مختلف دسته‌بندی می‌شوند. در زیر به برخی از انواع دیوارهای بنایی اشاره خواهم کرد:
- **دیوارهای سیمانی یا بتنی:**
- **بتن مسلح:** این دیوارها از بتنی استفاده می‌کنند که با استیل یا فولاد مسلح شده است. این نوع دیوارها عمدتاً در ساختمان‌های بلند یا با بار افزوده استفاده می‌شوند.
- **بتن پیش‌ساخته:** از قطعات بتنی آماده استفاده می‌کند که در کارخانه‌ها ساخته شده و سپس به محل ساختمان منتقل می‌شوند.
- **دیوارهای سنگی:**
- **سنگ قطعه‌ای:** از سنگ‌های بزرگ قطعه‌ای برای ساخت دیوارها استفاده می‌شود، معمولاً در ساختمان‌های تاریخی یا سنتی.
- **سنگ آجر:** از آجرها به عنوان واحدهای ساختمانی برای ایجاد دیوارها استفاده می‌شود. این نوع دیوارها معمولاً در ساختمان‌های مسکونی یا تجاری دیده می‌شوند.
- **دیوارهای چوبی:**
- **دیوارهای چوب سازهای:** از تیرها و ستون‌های چوبی برای ساخت دیوارها استفاده می‌کند، که ممکن است در ساختمان‌های چوبی مسکونی یا تجاری دیده شود.
- **دیوارهای فلزی:**
- **دیوارهای فولادی:** از ورق‌های فولادی برای ساخت دیوارها استفاده می‌کند، که معمولاً در ساختمان‌های صنعتی یا تجاری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- **دیوارهای مهاری:**
- **دیوارهای ترکیبی:** از ترکیب مصالح مختلف مانند سنگ، بتن، و فلز برای ایجاد دیوارها استفاده می‌شود.
- **دیوارهای پیش‌ساخته:**
- **دیوارهای پیش‌ساخته بتنی یا سیمانی:** این دیوارها از بلوک‌ها یا قطعات بتنی آماده ساخته شده استفاده می‌کنند و به سرعت در ساختمان‌ها نصب می‌شوند.
- **دیوارهای نمایی:**
- **دیوارهای نمایی مزین:** این دیوارها به عنوان دیوارهای زینتی با استفاده از مصالح مختلف برای افزودن جلاله و زیبایی به ساختمان‌ها ساخته می‌شوند.
هر نوع دیوار بنایی ویژگی‌ها و مزایای خود را دارد و انتخاب نوع مناسب بستگی به نیازها و شرایط خاص ساختمان دارد.
دیوار بنایی باربر و غیرباربر (Load-bearing and Non-load Masonry Wall)
دیوارهای بنایی باربر و غیرباربر دو نوع اصلی از دیوارهای ماسونری هستند که در معماری و ساختمان‌سازی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این دو نوع دیوار با توجه به نقش وظیفه ای که در ساختمان ایفا می‌کنند، تفاوت دارند.
- **دیوار بنایی باربر (Load-bearing Masonry Wall):**
- **نقش باربری:** این دیوارها نه تنها وظیفه حمل بارهای وزنی ساختمان را بر عهده دارند بلکه همچنین نقش ساپورت و انتقال بار به ساختمان را دارا هستند. به عبارت دیگر، این دیوارها نقش سازهای را ایفا می‌کنند و وزن ساختمان را به ساختمان‌های پایه‌ای (مثل ستون‌ها یا فونداسیون) انتقال می‌دهند.
- **مصالح استفاده شده:** معمولاً از مصالح سنگی یا بلوک‌های ساخته شده از مصالح مثل بتن یا سیمان برای ساخت این دیوارها استفاده می‌شود.
- **مثال:** دیوارهای داخلی در ساختمان‌های مسکونی که برای حمل وزن داخلی ساختمان استفاده می‌شوند.
- **دیوار بنایی غیرباربر (Non-load-bearing Masonry Wall):**
- **نقش باربری:** این دیوارها تنها وظیفه تعریف فضاها، تقسیمات داخلی، یا ایجاد مرزهای زیبایی در ساختمان را دارند و بر عهده حمل بارهای ساختمان نیستند. به عبارت دیگر، وزن ساختمان به عهده دیگر عناصر سازهای مانند ستون‌ها و بارگذاری برخی مسیرهای انتقال بار است.
- **مصالح استفاده شده:** این دیوارها ممکن است از مصالح سنگی، بلوک‌های سیمانی، آجر، یا حتی مصالح سبکتر مانند چوب برای ساخت شوند.
- **مثال:** دیوارهای داخلی در ساختمان‌ها که اصطلاحاً به عنوان دیوارهای تقسیمی یا پارتیشن شناخته می‌شوند.
در نتیجه، انتخاب بین دیوار بنایی باربر و غیرباربر به وابستگی به نیازها و طراحی ساختمان صورت می‌گیرد. اگر دیوار باید بارهای وزنی را حمل کند، دیوار بنایی باربر مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما اگر تنها نیاز به تقسیم فضاها یا ایجاد حاشیه‌های داخلی باشد، دیوار بنایی غیرباربر بهترین گزینه خواهد بود.
دیوار بنایی مسلح (Reinforced Masonry Wall)
دیوارهای بنایی مسلح (Reinforced Masonry Wall) یک نوع از دیوارهای ماسونری هستند که از ترکیب مصالح ماسونری با استفاده از عناصر تقویت‌کننده یا مسلح ساخته می‌شوند. این دیوارها به منظور افزایش استحکام و مقاومت در برابر نیروهای خارجی، از مواد مسلح مثل فولاد یا فیبر‌گلاس استفاده می‌کنند. این عناصر تقویت‌کننده به دیوار افزوده می‌شوند تا از شکستن و تخریب شدن در مواجهه با بارهای خاص جلوگیری کنند.
ویژگی‌های دیوارهای بنایی مسلح عبارتند از:
- **مصالح ماسونری:**
- از مصالح مانند بلوک‌های سیمانی، آجر، یا سنگ در ساخت دیوار استفاده می‌شود.
- **عناصر تقویت‌کننده:**
- از عناصر مسلح یا تقویت‌کننده مانند میلگردهای فولادی یا شبکه‌های فولادی به عنوان بخشی از دیوار استفاده می‌شود.
- **فضای داخلی پر شده با مصالح خاص:**
- برخی از دیوارهای بنایی مسلح فضای داخلی خود را با بتن مسلح پر کرده تا استحکام و مقاومت بهبود یابد.
- **مقاومت بالا:**
- استفاده از عناصر تقویت‌کننده منجر به افزایش مقاومت دیوار در مقابل فشار، کشش، و لرزه می‌شود.
- **مناسب برای ساختمان‌های بلند:**
- این نوع دیوارها معمولاً در ساختمان‌های بلند به عنوان دیوارهای باربر مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- **کاربردهای متعدد:**
- از دیوارهای بنایی مسلح در ساختمان‌های مسکونی، تجاری، صنعتی، و حتی در سازه‌های عمومی نظیر پل‌ها استفاده می‌شود.
استفاده از دیوارهای بنایی مسلح به عنوان یک الگوی سازهای باعث افزایش قدرت مقاومت و استحکام ساختمان می‌شود و از خطرات ناشی از نیروهای خارجی بهبود می‌بخشد. این نوع دیوارها در مقابل زلزله‌ها و سایر عوامل تخریب‌آور نیز مقاومت بالایی دارند.
دیوار بنایی توخالی/حفره دار (Hollow/Cavity Masonry Wall)
دیوارهای بنایی توخالی یا حفره دار (Hollow/Cavity Masonry Wall) نوعی از دیوارهای ماسونری هستند که دارای فضای توخالی یا حفره درونی هستند. این فضای توخالی می‌تواند باعث کاهش وزن دیوار، بهبود عایق‌های حرارتی و صوتی، و افزایش مقاومت در برابر نفوذ آب شود. دیوارهای توخالی معمولاً از بلوک‌های ساخته شده از مصالح مثل بتن یا سیمان استفاده می‌کنند.
ویژگی‌های دیوارهای بنایی توخالی عبارتند از:
- **توخالی داخلی:**
- دارای فضای توخالی درون دیوار هستند که می‌تواند توسط هوا، عایق‌های حرارتی یا مصالح خاص پر شود.
- **مقاومت به حرارت و صدا:**
- فضای توخالی می‌تواند به عنوان عایق حرارتی و صوتی عمل کند، که به بهبود کارایی انرژی ساختمان کمک می‌کند.
- **کاهش وزن:**
- وجود توخالی در دیوارها باعث کاهش وزن کل دیوار می‌شود که ممکن است در ساختمان‌های بلند و با بار افزوده مورد استفاده قرار گیرد.
- **مقاومت در برابر نفوذ آب:**
- فضای توخالی می‌تواند به عنوان حفاظت در برابر نفوذ آب به داخل دیوار عمل کند.
- **تعمیر و نگهداری آسان:**
- امکان انجام تعمیرات و نگهداری در دیوارهای توخالی نسبت به دیوارهای بنایی جامد ساده‌تر است.
- **کاربردهای متنوع:**
- این نوع دیوارها در ساختمان‌های مسکونی، تجاری، و صنعتی به کار می‌روند.
توجه داشته باشید که برخی از دیوارهای توخالی ممکن است به عنوان دیوارهای بنایی باربر (Load-bearing) و برخی دیگر به عنوان دیوارهای غیرباربر (Non-load-bearing) استفاده شوند، بسته به نیازها و شرایط مخصوص هر پروژه.
دیوار بنایی مرکب (Composite Masonry Walls)
دیوارهای بنایی مرکب (Composite Masonry Walls) به دیوارهایی اشاره دارند که از ترکیب مصالح مختلف در ساختار خود استفاده می‌کنند. این دیوارها معمولاً از دو یا چند لایه مختلف به عنوان بخش‌های مختلف تشکیل شده‌اند و از مصالح متنوعی استفاده می‌کنند.
ویژگی‌های دیوارهای بنایی مرکب عبارتند از:
- **لایه‌های مختلف مصالح:**
- استفاده از مصالح متفاوت در لایه‌های مختلف دیوار، مثل سیمان، بتن، آجر، سنگ، یا مصالح سبکتر مانند فوم بتن.
- **مقاومت و استحکام بالا:**
- از ترکیب مصالح مختلف به دلیل ویژگی‌های مکمل هر مصلح، می‌توان به مقاومت و استحکام بیشتری در مقابل نیروهای خارجی مانند بارهای وزنی و لرزه دست یافت.
- **عملکرد بهتر:**
- این نوع دیوارها بهبودهایی در کارایی انرژی، عایق‌های حرارتی، و عایق‌های صوتی ایجاد می‌کنند.
- **انعطاف پذیری در طراحی:**
- این دیوارها به مهندسان امکان می‌دهند تا با توجه به نیازها و شرایط مختلف ساختمان، مصالح مناسب را انتخاب و ترکیب کنند.
- **کاهش وزن:**
- ممکن است با استفاده از مصالح سبکتر در لایه‌های بخصوص دیوار، وزن کل دیوارها کاهش یابد.
- **زیبایی و طراحی متنوع:**
- از این دیوارها در طراحی‌های مختلف و با تنوع در انتخاب مصالح برای بهبود زیبایی و ظاهر ساختمان استفاده می‌شود.
دیوارهای بنایی مرکب ممکن است در ساختمان‌های مسکونی، تجاری یا صنعتی مورد استفاده قرار گیرند. توانایی این دیوارها در ترکیب مصالح و افزودن ویژگی‌های مختلف، آن‌ها را به گزینه‌های جذابی در طراحی و ساختمان می‌تبدیل کرده است.