کفراژ در سازه
فهرست مطالب
کفراژ بندی چیست | کاربرد آن در ساخت و ساز
کفراژ در سازه چیست؟
متریال و جنس کفراژ چیست؟
کفراژ بندی در سازه چیست و چند نوع دارد؟
بررسی تفاوت کفراژ با داربست
هر آنچه از کفراژ بندی در سازه نمی‌دانید
برای سازه‌های بتنی به منظور شکل گیری بهتر بتن در اسکلت ساختمانی، از کفراژ استفاده می‌شود. به معانی دیگر برای نگهداری بتن در پروژه‌های عمرانی از این قالب استفاده می‌شود. از لحاظ ظاهری باید گفت که این نوع قالب شباهت زیادی با داربست دارد؛ اما نکته‌ی مهم تفاوت این دو با یکدیگر است. در این مقاله سعی کرده ایم با توضیح در مورد مفهوم کفراژ و بررسی تفاوت آن با داربست بپردازیم.
کفراژ در سازه چیست؟
این نوع قالب بندی‌ها از لوله‌های متصل به هم از جنس‌های چوب، فلز و پلیمر است. از این لوله‌ها برای حالت دهی به بتن و استحکام سازه استفاده می‌شود. در مورد این سازه باید گفت که در بعضی از شرایط ممکن است به صورت دائم و در شرایط دیگر به صورت موقت برای ساخت دیوارها و سقف‌های بتنی استفاده شود. مورد دیگری که از این قالب‌ها باید بدانید هزینه‌ی اجرای آن است. به علت زمان بر بودن، هزینه‌ی اجرای کفراژ نسبت به داربست بیشتر خواهد بود.
مورد مهمی که باید گفت این است هرچند هزینه‌ی اجرای آن بالا است اما به علت ضریب ایمنی که ایجاد می‌کند و همینطور به دلیل شکل دادن مناسب به بتن، توصیه می‌شود برای پروژه‌های عمرانی از آن استفاده کنید. همین عامل تعیین قیمت کفراژ در سازه را برای سازندگان و مجریان طرح دارای اهمیت کرده است. در ادامه به عواملی که باعث حفظ کارایی ابن قالب می‌شود می‌پردازیم:
- این نوع قالب باید دارای خاصیت ضد آبی باشد. این امر باعث می‌شود از نفوذ آب به درون سازه جلوگیری شود.
- با وجود آن که وزن سبکی دارد مقاومت بالایی داشته باشد تا بتواند این شرایط پایدار خود را در تمام حالات حفظ کند.
متریال و جنس کفراژ چیست؟
همانطور که گفتیم، این نوع قالب ساختمانی، از متریال‌های مختلف مانند تخت دولا، سه لا، فولاد، بتن و چوب ساخته می‌شود. همین امر باعث شده است که از لحاظ جنس و کاربرد مدل‌های مختلفی داشته باشد. در ادامه قصد داریم در مورد کفراژ بندی و تفاوت آن با داربست بگوییم.
کفراژ بندی در سازه چیست و چند نوع دارد؟
عملیاتی است که برای ساخت پایه‌های نگهدارنده کفراژ یا همان حالت دهنده‌های بتن انجام می‌شود؛ کفراژ بندی نام دارد. در عملیاتی که برای ساخت و ساز انجام می‌شود مثل ساخا پل و برج‌های بتنی، برای استحکام بیشتر سازه و این بخش‌ها از قالب بندی و کفراژ استفاده می‌شود.
کفراژ بندی با قالب‌های فلزی
باید این مورد را بدانید که قالب‌های فلزی یکی از بهترین، پر فروش ترین و پر کاربرد ترین کفراژها برای ساخت و ساز هستند. این مدل از قالب بندی، سرعت اجرای بسیار بالایی دارد و به طبع، مزایای گسترده ای نیز به همراه دارد. یکی از اصلی ترین مزایای این نوع قالب بندی که باعث شده افراد زیادی به سمت آن جلب شوند، استحکام بالای آن است. این ویژگی سبب می‌شود که طول عمر مفید سازه نیز افزایش یابد.
مزیت مهم دیگری که برای این نوع از قالب بندی می‌توان ذکر کرد، استفاده‌ی چند باره‌ی آن در پروژه‌های مختلف است. به منظور اجرای این نوع قالب بندی باید یک زیرسازی مناسب و صاف برای بتن انجام شود تا اجرای کفراژ دچار مشکل نشود. یک موردی که باید گفت هزینه‌ی بالای اجرای این نوع کفراژ است. برای رفع این مشکل می‌توان از قالب بندی‌های مناسب استفاده کرد.
استفاده از قالب بندی با کفراژ چوبی
در این روش از نوعی تخته‌‌های چوبی به نام نئوپان که به صورت دولا یا سه لا ساخته می‌شوند استفاده می‌شود. استفاده از این روش قالب بندی در ساخت و ساز مزایا و معایب متعددی دارد. یکی از مزیت‌هایی که برای قالب بندی با چوب می‌توان اشاره کرد، تغییر دادن شکل و اندازه با استفاده از پیچ و مهره است. این امر باعث می‌شود که از این تخته‌ها در هر ابعادی استفاده شود و مشکلی برای جای گیری آن وجود نداشته باشد. مزیتی که قال‌های چوبی نسبت به قالب فلزی دارد، وزن کمتر آن است. این مزیت باعث می‌شود که هزینه‌ی اجرای آن به مراتب نسبت به قالب بندی فلزی در سازه کمتر باشد. همچنین بعد از اینکه کفراژ بندی در سازه انجام شد، امکان استفاده از این قالب‌ها در بخش‌های دیگر سازه نیز فراهم می‌شود.
باید این مورد را بدانید که بهره گیری از این نوع قالب بندی دارای معایبی نیز است که این موارد باعث می‌شود. از این قالب‌ها در هر سازه‌ای استفاده نشود. یکی از بزرگترین معایبی که این نوع قالب بندی دارد، مقاومت کم چوب در برابر انواع تنش‌ها به خصوص ورود رطوبت است. تغییر حالت بتن یکی دیگر از معایب استفاده از این قالب بندی‌ها است. در مواقع خاص به دلیل یکسان نبودن سایز چوب‌های استفاده شده در قالب بندی، مخلوط سیمان و آب به بیرون می‌ریزد و همین امر باعث می‌شود که بتن تغییر شکل داده و مقاومت اولیه خود را از دست بدهد. استفاده نکردن از چوب با کیفیت و مقاومت بالا باعث می‌شود که سطح زیر بتن دچار ناهمواری شود.
قالب بندی با استفاده از کفراژهای پلاسیتکی
در ساختمان‌هایی که کوچک هستند و متراژ هر واحد آن کم است از این نوع قالب بندی‌ها استفاده می‌شود. قالب پلاستیکی در کفراژ بندی، وزن کم و هزینه پایینی دارد. این امر باعث می‌شود که استفاده از آن‌ها بسیار خوب و مقرون به صرفه باشد. در مورد این دسته از قالب بندی‌ها باید گفت که به علت عایق بودن پلاستیک در برابر زنگ زدگی و خوردگی، گزینه‌ی مناسبی برای سازه‌های کوچک است.
کفراژ بندی با استفاده از قالب‌هایی از جنس فایبرگلاس
این نوع از کفراژ بندی‌ها با خاصیت نفوذ ناپذیری که دارند برای اجرا در انواع سازه ها مناسب هستند. این نوع از قالب بندی‌ها سرعت اجرای بالایی دارند. این دسته از قالب بندی‌ها در سقف و فونداسیون بتنی در سازه‌های بتنی استفاده گسترده تری می‌شود. در صورت استفاده از این نوع قالب بندی ضریب ایمنی سازه به علت کاهش وزن آن افزایش می‌یابد.
کفراژ بندی در سازه با استفاده از قالب‌های لغزنده و متحرک
از نوع لغزنده در سازه‌هایی با بتن ریزی یکنواخت استفاده می‌شود. انواع متحرک از نوع هیدرولیک در دو نوع افقی و عمودی با کاربردهای متفاوت هستند. سازه متحرک افقی در بتن ریزی کانال‌های زهکشی، لوله‌های آب و تونل‌ها استفاده می‌شود. کاربرد کفراژ عمودی لغزنده نیز در قالب‌بندی انبارهای گندم بزرگ، تاسیسات ذخیره‌سازی مواد مختلف و برج‌های مخابراتی است.
قالب بندی در سازه با کفراژ ثابت
در مواردی که ساختمان‌ها نیاز به قالب ثابت و ماندگار داشته باشند، از این نوع قالب بندی استفاده می‌شود. کفراژهای ماندگار برای عمر و استقامت بالای بناها باید دوام بالایی در برابر جا به جا نشدن، فشار و تغییر شکل داشته باشند.
بررسی تفاوت کفراژ با داربست
از لحاظ ظاهری می‌توان گفت که کفراژ و داربست با یکدیگر شباهت‌های زیادی دارند؛ اما به لحاظ کاربردی تفاوت‌های زیادی با یکدیگر دارند. در ادامه به بررسی این تفاوت‌ها می‌پردازیم:
تفاوت در ساختار و عملکرد آن‌ها
داربست نوعی پایه و نگهدارنده در نزدیکی سازه است که به منظور نگهداری وسایل گچ کارها، نماکاران و کارگران ساختمانی استفاده می‌شود. این در حالی است که کفراژ برای حالت دهی به بتن در قسمت‌های مختلف ساختمان‌ها مثل ستون و پله استفاده می‌شود.
تفاوت در استحکام
در رابطه با استحکام باید به این مورد اشاره کرد که استحکام داربست نسبت به کفراژ کمتر است. این نوع پایه فقط می‌تواند بارهای زنده را برای مدت مشخص و معلوم تحمل کند. این در حالی است که پایه‌ی نگهدارنده باید توانایی تحمل بارهای زنده و مرده که به بتن وارد می‌شود را داشته باشد و سازه را هر ضربه‌ای که وارد می‌شود در امان نگه دارد. اگر استحکام سازه پایین باشد، حالت پایداری و شکل گیری بتن دچار اختلال می‌شود.
تفاوت در مواد اولیه ساخت و ساز
باید این مورد را بدانید که برای ساخت داربست فقط از آلومینیوم یا فلز استفاده می‌شود. این در حالی است که برای ساخت کفراژ نیاز به محدودیت در استفاده از متریال نیست. به همین علت، از قالب‌هایی با استفاده از چوب، فلز، بتن یا پلاستیک و حتی ترکیبی از این دو استفاده می‌شود.
تفاوت در زمان باز کردن پایه
داربست‌ها بعد از اینکه کار ساخت و ساز انجام شد، توسط کارگران ساختمانی باز می‌شوند. این افراد کار جمع آوری داربست ها را بدون در نظر گرفتن قوانین خاصی انجام می‌دهند. این در حالی است که کفراژها باید تا زمانی که بتن به حالت پایدار خود رسیده باشد در جای خود باقی بماند. در حقیقت زمانی که تمام قسمت‌های سازه اجرا شد، کفراز برای تحمل وزن کلی سازه در جای خود باقی می‌ماند و بعد از مدتی جمع آوری می‌شود.
مورد بعد انجام درست و اصولی کفراژ است. این پایه برخلاف داربست باید توسط فرد متخصص انجام شود؛ زیرا برای انجام این کار نیاز به تخصص خاصی است. بعد از اینکه بتن شکل کامل خود را گرفت و هنگامی که خواستید قالب‌ها را باز کنید. باید قوانین خاصی را برای جلوگیری از فشار ناگهانی و تنش‌هایی که بر سازه وارد می‌شود را اعمال کنید. به عنوان مثال در مرحله اول باید قالب‌هایی که برای ستون و دیوارها اعمال شده بود باز شود و سپس قالب دال بتنی برداشته شود. برای استحکام هر بنا و سازه‌ای فقط رعایت نکات اصولی ساخت و ساز کافی نیست؛ بلکه رعایت نکاتی که مربوط به کفراژ بندی سازه و نصب آن‌ها در زمان درست باشد؛ از اهمیت زیادی برخوردار است.
سوالات متداول
1. آیا داربست و کفراژ با یکدیگر متفاوت هستند؟
از لحاظ ظاهری می‌توان گفت که کفراژ و داربست با یکدیگر شباهت‌های زیادی دارند؛ اما به لحاظ کاربردی تفاوت‌های زیادی با یکدیگر دارند.
2. کفراژ بندی چیست؟
این نوع قالب بندی‌ها از لوله‌های متصل به هم از جنس‌های چوب، فلز و پلیمر است. از این لوله‌ها برای حالت دهی به بتن و استحکام سازه استفاده می‌شود. در مورد این سازه باید گفت که در بعضی از شرایط ممکن است به صورت دائم و در شرایط دیگر به صورت موقت برای ساخت دیوارها و سقف‌های بتنی استفاده شود.
3. برای خانه های کوچک با متراژ کم از چه نوع کفراژ بندی استفاده می شود؟
در ساختمان‌هایی که کوچک هستند و متراژ هر واحد آن کم است از این نوع قالب بندی‌ها استفاده می‌شود. قالب پلاستیکی در کفراژ بندی، وزن کم و هزینه پایینی دارد.