شن و شن کشی
فهرست مطالب
شن و شن کشی چیست و در ساختمان سازی چه کاربردی دارد؟
آشنایی با شن و کاربرد آن در ساخت و ساز
شن در ساختمان سازی چند نوع دارد؟
بررسی ویژگی‌های شن و ماسه
کاربردهای گوناگون شن و شن کشی در صنایع مختلف
بررسی تفاوت‌های شن و ماسه
شن و شن کشی چیست و در ساختمان سازی چه کاربردی دارد؟
در این محتوا قصد داریم در مورد شن و کاربرد آن در ساختمان سازی بگوییم. شن یکی از اصلی ترین مواد مورد نیاز برای ساخت مصالح ساختمانی است. در اینجا باید گفت که شن و شن کشی در سازه از مراحل مهم و اصولی برای ساختمان ساز است. پس باید موارد مهم و ضروری در رابطه با شن کشی در سازه را بدانید. برای دانستن مطالب بیشتر در این زمینه با همکار آهن همراه باشید.
آشنایی با شن و کاربرد آن در ساخت و ساز
به سنگ‌هایی که از ماسه بزرگتر هستند شن می‌گویند. این مصالح ساختمانی، اندازه ای معمولا بیش از سه یا چهار میلی متر دارند. این دسته از مصالح کاربرد زیادی در ساختمان سازی دارند. در واقع در تمام مراحل ساخت و ساز این این مصالح استفاده می‌شود. این دسته از مصالح ساختمانی در ملات ماسه، سیمان، پی ساختمان و بر روی لوله های تاسیساتی استفاده می‌شوند. برای انجام کف بندی در ساختمان و بعد از عملیات پی ریزی، از شن برای پر کردن آن بخش بهره می‌برند.
یک از اصلی ترین مزایای شن و شن کشی، استفاده از آن برای ساخت بتن در سازه است. باید به این مورد توجه داشته باشید که حدود 70 تا 90 درصد حجم یک بتن را شن تشکیلی می‌دهد. مابقی مصالح در بتن‌ها صرفا برای شکل دهی بهتر استفاده می‌شوند. توجه به این مورد ضرورت دارد؛ اندازه‌ی دانه‌هایی که در ساخت بتن از آن‌ها استفاده می‌شود از 38 سانتی متر بزرگتر و از 63 سانتی متر کوچکتر است. توجه به این اندازه‌ها تا حدی اهمیت دارد که برای ساخت ملات در بتن ریزی و موارد دیگر باید حتما با در نظر گرفتن این اندازه‌ها اقدام به انتخاب مصالح کنید. در مورد رنگ دانه‌های این مصالح باید گفت که از قهوه ای تا نارنجی متغیر است. در بعضی از شرایط رنگ شن تا سفید نیز تغییر می‌کند. این عامل بستگی به نوع شن و هدفی که از استفاده آن داریم تعیین می‌شود.
شن در ساختمان سازی چند نوع دارد؟
همانطور که در بخش قبل گفتیم، شن‌ها در ساختمان سازی به انواع مختلفی دسته بندی می‌شوند. این دسته بندی‌ها بر اساس رنگ و کاربردهای آن تعیین می‌شود.
شن‌های طبیعی
این دسته از شن‌ها به طور طبیعی از بستر رودخانه‌ها، ابرفت‌ها و سواحل کنار دریا به دست می‌آیند. جالب است بدانید که این دسته از مصالح، بعد از استخراج از منابع مختلف، شسته شده و در مناطق مختلف از آن‌ها استفاده می‌شود. در مورد شکل این نوع از شن‌ها باید گفت که به علت ظاهر صاف و صیقلی که دارند بیشتر مورد توجه قرار گرفته اند. این نوع از شکل ظاهری شن و شن کشی در ساختمان را به امری مهم و ضروری تبدیل کرده است. این ویژگی باعث می‌شود که دانه‌های شن به راحتی بر روی یکدیگر قرار بگیرند و از این طریق قالب را به خوبی پر کنند. پس با توجه به این مورد از شن‌های طبیعی برای ساخت و ساز استفاده‌ی زیادی می‌شود.
این دسته از شن‌ها در ترکیبات خود ترکیباتی مثل، مواد آلی و خاک را نیز دارند. وجود این مواد در ترکیبات شن باعث شده است که در اثر مخلوط شدن با سایر مواد به سیمان متصل نشوند و عملیات بتن ریزی به خوبی انجام شود. توجه داشته باشید برای جلوگیری از بروز این اتفاق قبل از اینکه بخواهند از شن استفاده کنند آن را چندین بار می‌شویند. مورد دیگری که درباره این نوع از شن‌ها باید بدانید جنس مواد تشکیل دهنده‌ی آن است. ترکیبات استفاده شده در ساختار شن، قابل اندازه گیری نیستند یعنی در بعضی از مواقع ممکن است از موادی با درصد بیشتر استفاده شود. این نوع از شن‌ها از مواد گوناگون و مختلفی تشکیل شده اند.
توجه به این موارد عملیات شن و شن کشی را به خوبی اجرا می‌کند. عمده موادی که در ساختار این دسته از شن‌ها به کار می‌روند، دی اکسید سیلیکون است. این ماده به شکل کوارتز در ساختار شن به کار می‌رود و در آب حل نمی‌شود. این دانه ها و مواد سازنده‌ی آن از خرد و ریز شدن موادی که در طبیعت موجود هستند به دست می‌آیند. ترکیبات شن و ماسه توسط باد و نیز به دست می‌آیند.
شن‌های شکسته شده
در مورد شن‌های شکسته باید گفت که دانه‌های درشتی دارند و به همین علت نیاز به دانه بندی خواهند داشت. این دسته از مصالح در اثر شکست لبه دار شده اند و حالت و صاف و صیقلی ندارند. همین امر باعث شده است که اصطکاک بالایی در بین دانه‌های آن وجود داشته باشد. گوشه دار بودن این شن‌ها باعث شده است که دچار لغزش نشوند و عملیات شن و شن کشی با مشکل مواجه شود. این دسته از شن‌ها برای عملیات راه و شهرسازی به علت ساختار زبری که دارند مناسب می‌باشند.
در ساختار شن‌های شکسته مواد اضافی که در شن طبیعی دیده می‌شد وجود ندارد و همین امر باعث شده است که اندازه‌ی مواد تشکیل دهنده‌ی آن قابل کنترل باشد. مورد بعدی جنس خوب و مناسب آن‌ها است. این دسته از سنگ ریزه ها جنس خوب و قابل کنترلی دارند. این مورد باعث شده است که استفاده از آن‌ها به راحتی امکان پذیر شود. این امر به مکانی که این دسته از شن‌ها از آن استخراج می‌شوند بستگی دارد. یکی از بهترین انواع سنگ‌هایی که برای تولید شن و ماسه و سنگ ریزه مناسب است؛ سنگ گرانیتی و سیلیسی است. این دسته از سنگ‌ها نیز ساختاری زبر و سخت دارند که برای ساخت شن مناسب هستند.
شن‌های شسته شده
معمولا در لا به لای شن‌ها مقادیری از خاک و دیگر مواد آلی وجود دارد که می‌تواند تاثیر زیادی بر کیفیت و کارایی آن‌ها بگذارد. وجود سنگ ریزه و خاک‌های دیگر در ساختار شن باعث شده که از کیفیت آن کاسته شود و به اصطلاح نامرغوب باشد. این امر باعث کاهش چشمگیر خواص مثبت شن‌ها می‌شود. به همین منظور یک عملیاتی قبل از استفاده از آن‌ها انجام می‌شود که به آن عملیات جداسازی می‌گویند. اجرای این مرحله تاثیر زیادی در کیفیت شن و شن کشی در ساختمان دارد. به محصولی که بعد از این عملیات حاصل می‌شود، شن شسته شده گفته می‌شود
بررسی ویژگی‌های شن و ماسه
- این دسته از مصالح ساختمانی در برابر سایش‌هایی که بر سطح آن‌ها وارد می‌شود مقاومت خوبی نشان داده و تغییر شکل نمی‌دهند.
- اگر بر سازه تنش‌های زیادی وارد شود، این دسته از مصالح که در ساختار ان‌ها به رفته است مقاومت خواهند داشت و دچار آسیب یا ترک خوردگی نمی‌شوند.
- در مناطقی که سرمای سخت و طولانی دارند، به کار بردن این دسته از مصالح در ساختمان باعث می‌شود که آسیب سازه در برابر این عوامل کمتر شود.
- در آخر در مورد ویژگی مهم آن باید گفت که تنوع در شکل ، رنگ و ساختار این مصالح باعث شده است که از شن در صنایع مختلف از جمله ساختمان سازی و راه سازی، استفاده شود.
کاربردهای گوناگون شن و شن کشی در صنایع مختلف
- یکی از اصلی ترین کاربردهای شن و ماسه و سنگ ریزیه‌ها استفاده از ان‌ها در ساخت سد، پل و انواع بناها است. این دسته از مصالح به علت دسترسی آسان و قیمت مناسب که دارند در این موارد استفاده می‌شوند.
- تقویت بتن سازه یکی دیگر از کاربردهای شن است. سازه‌هایی که اندازه‌ی بزرگ و تعداد طبقات زیادی دارند نیاز به تقویت بتن و قسمت‌های مختلف سازه دارند.
- در ساخت موارد تزیینی محوطه پارک‌ها و زیباسازی شهر از این دسته از مصالح استفاده می‌شود.
- یکی از کاربردهای مهمی که اخیرا برای شن و ما سه رواج یافته است، تولید نوعی شیشه خاص می‌باشد. برای تولید این دسته از شیشه‌ها باید از شن‌هایی که سطح آن‌ها صاف و صیقلی است بهره گرفت. این مورد در شن و شن کشی ساختمان نیز اهمیت دارد. در بعضی از این سازه‌ها شیشه‌های خاصی استفاده می‌شود که زیبایی ظاهری خیره کننده ای دارند.
- در ساخت سنباده از شن و ماسه استفاده زیادی می‌شود. توجه داشته باشید؛ سنباده‌ها انواع مختلفی دارند که بر حسب کاربری آن‌ها نوع شن به کار رفته در ساختارشان متفاوت خواهد بود.
- در تولید ملات، از این سنگ ریزیه‌ها به وفور استفاده می‌شود.
- حفاظت از لوله‌ها در ساختمان به خصوص در فصول سرد سال، امری مهم و ضروری به جهت کاهش خسارات ناشی از یخبندان است. برای این کار از شن و ماسه استفاده می‌شود.
بررسی تفاوت‌های شن و ماسه
ماسه به سنگ‌هایی گفته می‌شود که اندازه‌ای به قطر 2 میلی متر یا کمتر دارند. دسته ای از شن‌ها هستند که به آن شن نخودی می‌گویند. این سنگ‌ها از ماسه بزرگتر بوده و قطری بیشتر از 2 میلی متر دارند. شن‌ها اما بزرگتر هستند و قطری بیشتر یعنی 6 میلی متر دارند. باید گفت که بر اساس چگالی شن و ماسه را نیز مقایسه می‌کنند. دسته ای از شن‌ها به نام پومیس، شیل، دیاتومیت و خاکسترهای خارج شده از آتش فشان‌ها را شن سبک می‌گویند. این دسته از مصالح چگالی پایینی دارند و به اصطلاح به آن‌ها سبک دانه می‌گویند. بهره گیری از این متریال برای ساخت بتن‌های سبک رواج یافته است. دسته‌ای دیگری از شن‌ها که در محیط اطراف به وفور یافت می‌شوند، شن معمولی هستند. از این مصالح در ساخت و ساز استفاده می‌شود. در ساخت بتن‌هایی که وزن آن‌ها معمولی و خیلی سبک نیست از این شن‌ها استفاده می‌شود. به دانه‌هایی با وزن سنگین تر یعنی سرپانتین، مگنتیت، ایلمنیت، ژئوتیت شن سنگین دانه می‌گویند. این شن‌ها برای ساخت بتن‌هایی با وزن سنگین استفاده می‌شوند.