اسکجول لوله

فهرست مطالب 

چه چیزی ابعاد لوله را مشخص می‌کند؟

چه استانداردهای لوله رایج هستند؟

چگونه می‌توان ضخامت دیواره لوله را از اسکجول استخراج کنم؟

چه تفاوتی بین NPS و DN وجود دارد؟

آشنایی با DN یا NPS لوله

استاندارد های اسکجول لوله

آشنایی با عدد اسکجول لوله فولادی

مزایا و معایب اسکجول‌های مختلف

راهنمای انتخاب اسکجول

چه چیزی ابعاد لوله را مشخص می‌کند؟

ابعاد لوله‌ها توسط استانداردها و نمادهای مشخصی مشخص می‌شوند. دو نماد اصلی که در این زمینه استفاده می‌شوند به شرح زیر هستند:

1. NPS (Nominal Pipe Size): این نماد به طور معمول در استانداردهای آمریکایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. نمایانگر قطر نامی لوله است و به این شکل نشان داده می‌شود: NPS x. به عنوان مثال، NPS 6 به معنای این است که قطر نامی لوله 6 اینچ است.

2. DN (Diameter Nominal): این نماد به طور معمول در استانداردهای بین‌المللی و استانداردهای اروپایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. نمایانگر قطر نامی لوله به میلیمتر است. به عنوان مثال، DN 150 به معنای این است که قطر نامی لوله 150 میلیمتر است.

در هر دو نماد NPS و DN، ابعاد لوله به طور نامی و تقریبی نشان داده می‌شوند. مهمترین نکته این است که این ابعاد نیاز به تایید از طریق استانداردهای مشخص دارند. قطر واقعی لوله ممکن است اندکی از ابعاد نامی متغیر باشد و باید از استانداردها و جداول مشخصات لوله‌ها برای دقت بیشتر استفاده شود.

آشنایی با عدد اسکجول لوله فولادی

احتمالاً منظور شما از "عدد اسکجول"، "Schedule number" (نماد اسکچول) در لوله‌های فولادی می‌باشد. این عدد به عنوان نمایانگر ضخامت دیواره لوله استفاده می‌شود. لوله‌های فولادی با اقسام مختلفی از نظر ضخامت دیواره و ابعاد ساخته می‌شوند و از اینجا است که از عدد اسکجول استفاده می‌شود تا مشخص شود که لوله چه تحملی دارد.

برای لوله‌های فولادی، اسکجول عددی است که با نمایانگر ضخامت دیواره لوله مرتبط است. این اعداد معمولاً به صورت اعداد صحیح و استاندارد مشخص شده‌اند، مانند 5، 10، 20، 40، 80 و غیره. هر عدد اسکجول نشان‌دهنده تعیین‌شده‌ای از ضخامت دیواره است. برای مثال، اگر شما از یک لوله با اسکجول 40 بشنوید، این نشان‌دهنده ضخامت دیواره است. مقدار دقیق ضخامت دیواره با استفاده از یک جدول استاندارد مشخص می‌شود. به طور کلی، اسکجول بزرگتر نشان‌دهنده یک لوله با دیواره ضخیم‌تر است. این نظام استاندارد به تولیدکنندگان و کاربران اجازه می‌دهد تا به راحتی لوله‌های مورد نیاز خود را انتخاب کنند بر اساس نیازهای خاص پروژه‌ها.

استاندارد های اسکجول لوله

استاندارد های اسکجول لوله (Schedule) در اصطلاحات لوله‌های فولادی بر اساس ضخامت دیواره لوله تعیین می‌شوند. این استانداردها معمولاً توسط سازمان‌های استاندارد مربوط به صنعت لوله‌ها و لوله‌کشی اعلام می‌شوند. چندین استاندارد در این زمینه وجود دارد، که معروف‌ترین‌ها عبارتند از ASME B36.10M/B36.19M: ASME B36.10M: این استاندارد به ابعاد لوله‌های فولادی و ضخامت دیواره آنها می‌پردازد. ASME B36.19M: این استاندارد به ابعاد لوله‌های فولادی و لوله‌های استنلس استیل و همچنین ضخامت دیواره آنها اختصاص دارد.

ASTM A53/A106: ASTM A53: استانداردی است که برای لوله‌های فولادی بدون درز و به منظور انتقال گاز، بخار و آب مورد استفاده قرار می‌گیرد. ASTM A106: برای لوله‌های فولادی بدون درز و مقاوم در برابر حرارت و فشار بالا استفاده می‌شود.

API 5L: این استاندارد به لوله‌های فولادی برای انتقال مواد سیال مانند نفت و گاز مورد استفاده قرار می‌دهد.

DIN 2440/DIN 2441: استانداردهای آلمانی که به لوله‌های فولادی برای سیستم‌های لوله‌کشی آب مورد استفاده قرار می‌گیرند.

JIS G3452/G3454: استانداردهای ژاپنی که به لوله‌های فولادی برای سیستم‌های لوله‌کشی آب و گاز می‌پردازند. هرکدام از این استانداردها شامل اطلاعاتی درباره ابعاد، وزن، و خصوصیات مکانیکی لوله‌ها هستند. همچنین، عدد اسکجول به عنوان نمایانگر ضخامت دیواره در این استانداردها ذکر می‌شود.

آشنایی با DN یا NPS لوله

DN (Diameter Nominal) و NPS (Nominal Pipe Size) دو نمایانگر متداول برای اندازه گیری قطر لوله‌ها در صنعت لوله‌کشی هستند. هر دو این علائم برای نشان دادن ابعاد لوله‌های فولادی استفاده می‌شوند، اما در استانداردهای مختلف و محیط‌های مختلف استفاده می‌شوند.

• NPS (Nominal Pipe Size): این نشانگر ابعاد لوله‌ها را در استانداردهای آمریکایی مشخص می‌کند. به عبارت دیگر، این استفاده در سیستم اندازه‌گیری لوله‌ها در ایالات متحده و کشورهایی که از استاندارد آمریکایی استفاده می‌کنند رایج است. به عنوان مثال، اگر شما از علامت "NPS 6" بشنوید، این به معنای این است که قطر نامی لوله 6 اینچ است.
• DN (Diameter Nominal): این نشانگر متداولتر در استانداردهای بین‌المللی و استانداردهای اروپایی است. از این نشانگر در استانداردهای متعددی مانند ISO 6708 و EN 10255 استفاده می‌شود. برای مثال، اگر لوله‌ای با علامت "DN 150" داشته باشید، این به معنای این است که قطر نامی لوله 150 میلیمتر است.

واحدهای اندازه‌گیری برای هر دو نشانگر می‌توانند به میلیمتر یا اینچ باشند. این علائم تقریبی هستند و قطر واقعی لوله ممکن است اندکی متغیر باشد. در کل، NPS بیشتر در آمریکا و کشورهایی که از استاندارد آمریکایی استفاده می‌کنند معمول است، در حالی که DN در استانداردهای بین‌المللی و استانداردهای اروپایی استفاده می‌شود.

چه تفاوتی بین NPS و DN وجود دارد؟

تفاوت اصلی بین NPS (Nominal Pipe Size) و DN (Diameter Nominal) در این است که این دو نماد به دو واحد مختلف اندازه‌گیری قطر لوله اشاره دارند. در حالی که NPS از اینچ به عنوان واحد استفاده می‌کند، DN از میلیمتر به عنوان واحد استفاده می‌کند. در ادامه تفاصیل بیشتر آورده شده است

NPS (Nominal Pipe Size): این نماد به طور عمده در استانداردهای آمریکایی و کشورهایی که از استانداردهای آمریکایی استفاده می‌کنند، استفاده می‌شود. NPS به قطر نامی لوله به واحد اینچ اشاره دارد. به عنوان مثال، اگر لوله‌ای با نماد "NPS 6" داشته باشید، این به معنای این است که قطر نامی لوله 6 اینچ است.

DN (Diameter Nominal): این نماد بیشتر در استانداردهای بین‌المللی و استانداردهای اروپایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. DN به قطر نامی لوله به واحد میلیمتر اشاره دارد. به عنوان مثال، اگر لوله‌ای با نماد "DN 150" داشته باشید، این به معنای این است که قطر نامی لوله 150 میلیمتر است. در کل، این تفاوت واحدها به دلیل استفاده از واحدهای مختلف در سیستم‌های اندازه‌گیری آمریکایی و بین‌المللی استاندارد شده است. برای اجتناب از هرگونه ابهام، هنگام مطالعه استانداردها یا مشخصات فنی لوله‌ها، واحد مورد استفاده را باید به دقت بررسی کنید.

چگونه می‌توانم ضخامت دیواره لوله را از اسکجول استخراج کنم؟

برای استخراج ضخامت دیواره لوله از اطلاعات اسکجول لوله، معمولاً از جداول استاندارد یا فرمول‌های مرتبط با استانداردهای مشخص استفاده می‌شود. به عنوان مثال، در استاندارد ASME B36.10M برای لوله‌های فولادی بدون درز و ASME B36.19M برای لوله‌های استنلس استیل و لوله‌های بدون درز آلیاژی، می‌توانید از فرمول زیر استفاده کنید:

وزن هر متر (m )

-----------------=(t)ضخامت دیواره

ضریب اسکجول(s)

که در اینجا: وزن هر متر (m): وزن لوله در هر متر طول آن (با یک واحد معین) از جدول ویژگی‌های لوله بر اساس اسکجول مورد نظر. ضریب اسکجول (S): مقدار معین اسکجول انتخاب شده از استاندارد.

در اینجا، مهمترین قدم به دست آوردن وزن هر متر است. برای لوله‌های استاندارد، جداولی از ویژگی‌های لوله‌ها و اطلاعات وزن در دسترس قرار دارند.

یک نمونه فرضی:

1. اگر شما یک لوله با اسکجول 40 دارید.
2. از جدول مشخصات لوله به وزن هر متر آن دسترسی پیدا کنید (به عنوان مثال 10.79 کیلوگرم بر متر).
3. از فرمول فوق برای محاسبه ضخامت دیواره استفاده کنید.

مهم است که در هر مورد از استاندارد مربوط به لوله مورد استفاده خود استفاده نمایید و اطمینان حاصل کنید که اطلاعات جدول و فرمول‌ها با آن هماهنگ هستند.

چه استانداردهای لوله رایج هستند؟

در صنعت لوله‌ها، استفاده از استانداردها جهت اطمینان از کیفیت و تطابق لوله‌ها با نیازهای مشتریان بسیار حائز اهمیت است. در زیر چند استاندارد معروف برای لوله‌ها ذکر شده است:

1. ASME B36.10M/B36.19M:  ASME B36.10M: این استاندارد به ابعاد لوله‌های فولادی بدون درز می‌پردازد.  ASME B36.19M: به ابعاد لوله‌های فولادی بدون درز استنلس استیل و لوله‌های بدون درز آلیاژی مخصوص است.

2. ASTM A53/A106: ASTM A53: مشخصات لوله‌های فولادی بدون درز برای انتقال گاز، بخار و آب را تعیین می‌کند. ASTM A106: لوله‌های فولادی بدون درز مقاوم در برابر حرارت و فشار بالا را مشخص می‌کند.

3. API 5L: استفاده از این استاندارد برای لوله‌های فولادی در انتقال مواد سیال مانند نفت و گاز رایج است.

4. DIN 2440/DIN 2441: استانداردهای آلمانی که برای لوله‌های فولادی در سیستم‌های لوله‌کشی آب استفاده می‌شوند.

5. JIS G3452/G3454: استانداردهای ژاپنی معمولاً برای لوله‌های فولادی در سیستم‌های لوله‌کشی آب و گاز استفاده می‌شوند.

6. EN 10255: یک استاندارد اروپایی که به لوله‌های فولادی در سیستم‌های لوله‌کشی آب می‌پردازد. هر یک از این استانداردها شامل اطلاعاتی درباره ابعاد، ویژگی‌ها، مشخصات مکانیکی و موارد دیگر مرتبط با لوله‌ها هستند. انتخاب استاندارد مناسب بر اساس نیازهای خاص پروژه و استفاده‌های مختلف بسیار حیاتی است.

مزایا و معایب اسکجول‌های مختلف

مزایا و معایب اسکجول‌های مختلف در انتخاب لوله‌ها بر اساس نیازهای پروژه‌ها و شرایط مختلف ممکن است متفاوت باشند. در ادامه، مزایا و معایب اسکجول‌های معمول لوله‌ها را بررسی می‌کنیم:

1. اسکجول 40 (Sch 40) مزایا: قیمت مناسبتر نسبت به اسکجول‌های سنگین‌تر. مناسب برای کاربردهایی که نیاز به ضخامت دیواره متوسط دارند.

معایب: محدودیت در استفاده در شرایطی که نیاز به مقاومت بیشتری در برابر فشار یا حرارت دارید. برای برخی کاربردها ممکن است ضخامت دیواره لوله کافی نباشد

2. اسکجول 80 (Sch 80):

مزایا: برخورداری از ضخامت دیواره بیشتر و به همین دلیل مقاومت بالاتر در برابر فشار و حرارت. مناسب برای کاربردهایی که نیاز به لوله با مقاومت بالا دارند.

معایب: هزینه بیشتر نسبت به اسکجول‌های سبک‌تر مانند Sch 40. وزن بیشتری دارند که ممکن است بر روی نصب و حمل و نقل تأثیر بگذارد.

 3. اسکجول 160 (Sch 160): مزایا: ضخامت دیواره بسیار بالا و مقاومت عالی در برابر فشار و حرارت. برخی از کاربردهای ویژه نیاز به این نوع اسکجول دارند.

معایب: هزینه بسیار بالا. وزن زیاد و نیاز به نصب و حمل و نقل خاص.

نکات کلیدی:

نکته مهم: انتخاب اسکجول باید با توجه به نیازهای مشخص پروژه، فشار و حرارت کار، و هزینه‌های مرتبط انجام شود.

نظر به استانداردها: همواره باید به استانداردها و مشخصات فنی لوله‌ها توجه داشته باشید و از تطابق آنها با نیازهای پروژه اطمینان حاصل کنید. به عنوان مثال، در مواردی که نیاز به مقاومت بیشتر در برابر فشار و حرارت وجود دارد، انتخاب اسکجول 80 یا حتی 160 می‌تواند مزیت داشته باشد. اما برای کاربردهایی که نیاز به مقاومت متوسط است و هزینه مهم است، اسکجول 40 ممکن است گزینه مناسبی باشد.

راهنمای انتخاب اسکجول

انتخاب اسکجول مناسب برای لوله‌ها به نحوه استفاده، نیازهای پروژه، فشار کاری، و شرایط محیطی بستگی دارد. در ادامه، یک راهنمای کلی برای انتخاب اسکجول مناسب ارائه شده است:

 1. تعیین فشار و دما: بررسی فشار عامل و دمای کاری محیط انجام پروژه اولین گام است. این اطلاعات مشخص می‌کنند که لوله با چه مقدار فشار و حرارت باید مواجه شود.

 2. استانداردها و مشخصات فنی: بررسی استانداردها و مشخصات فنی لوله‌ها بسیار حیاتی است. هر استاندارد مشخصات خاص خود را دارد و باید از تطابق آن با نیازهای پروژه اطمینان حاصل شود.

3. محیط کاری:  بررسی خصوصیات محیطی نیز اهمیت دارد. برخی از موارد ممکن است نیازمند مقاومت به شرایط خاصی مانند خوردگی یا تأثیرات شیمیایی باشند.

 4. مقایسه مزایا و معایب اسکجول‌ها: مقایسه مزایا و معایب اسکجول‌های مختلف بر اساس نیازهای پروژه به انتخاب بهینه کمک می‌کند.

 5. هزینه‌ها: توجه به هزینه‌های نصب و مواد مصرفی نیز اهمیت دارد. انتخاب اسکجول باید با توجه به بودجه پروژه انجام شود.

6. بررسی انواع اسکجول‌ها: اسکجول‌های مختلف مانند Sch 40، Sch 80، Sch 160 و غیره با ضخامت‌ها و مشخصات مختلف هستند. بررسی هرکدام و انتخاب بر اساس نیازهای خاص کمک می‌کند.

 7. مدت عمر مورد نظر: برنامه‌ریزی برای مدت زمان استفاده از لوله و مدت عمر مورد نظر نیز در انتخاب اسکجول تأثیرگذار است.

8. مشورت با تولیدکننده یا مهندسان متخصص: مشورت با تولیدکننده لوله یا مهندسان متخصص در انتخاب اسکجول می‌تواند کمک زیادی به اتخاذ تصمیم صحیح داشته باشد.به طور کلی، انتخاب اسکجول باید به توازن مناسبی از همه این عوامل و نیازهای خاص پروژه بپردازد تا لوله‌ها به طور بهینه عمل کنند و هزینه‌ها کاهش یابد.