رواداری میلگرد
فهرست مطالب
مفهوم رواداری میلگرد چیست؟
بررسی مفهوم میلگرد گذاری در آرماتور
اهمیت میلگرد گذاری در سازه چیست؟
بررسی اصول رواداری در میلگرد
رواداری در ابعاد میلگرد
رواداری برای قطر میلگرد
رواداری شعاع خمشی در میلگرد
رواداری هندسی میلگردها
مفهوم رواداری میلگرد چیست؟
بتن و میلگرد یکی از مهم ترین اجزای هر سازه‌ای به شمار می آیند. کاربرد بتن‌ها در سازه بیشتر از میلگرد است زیرا این دسته از مصالح نوع سازه را مشخص خواهند کرد. این مصالح در برابر انواع فشارهای وارد شده به سازه مقاومت بسیار بالایی از خود نشان می‌دهند. بتن‌ها در برابر تنش کششی مقاومت چندان بالایی نخواهند داشت. در این محتوا قصد داریم در رابطه با رواداری میلگرد به شما بگوییم. برای جبران این ضعف در برابر تنش کششی از رواداری در میلگرد استفاده می‌شود. استفاده از این اصل باعث افزایش مقاومت کششی و خمشی بتن در سازه می‌شود. از طرفی باعث افزایش دوام سازه بتنی می‌شود. استفاده از رواداری در میلگرد باعث کاهش هزینه‌های ساخت و ساز می‌شود و از حیث بسیار مورد توجه افراد قرار دارد.
باید گفت که میلگردها به عنوان اسکلت ساختمانی عمل کرده در حقیقت این آرماتورها شاکله‌ی سازه را انجام می‌دهند و سایر مصالح ساختماني بر روی آن سوار می‌شود. این دسته از آرماتورها برای اینکه بتوانند بهترین عملکرد را در سازه داشته باشند لازم است طبق اصول خاص در نقشه قرار بگیرند. قرارگیری میلگردها در سازه‌های ساختمانی باید طبق نقشه‌ی آن اجرایی شود. آرماتورها باید به گونه‌ای در سازه قرار بگیرند که از جا به جا شدن میلگرد در خارج از محدوده‌ی تعیین شده جلوگیری کند. پس تا اینجا متوجه شدیم که برای قرار گیری درست و اصولی میلگرد در سازه نیاز به رواداری میلگرد طبق اصولی خاصی است.
بررسی مفهوم میلگرد گذاری در آرماتور
میلگرد گذاری به فرایندی گفته می‌شود که در آن میلگرد را آماده می‌کنند و به شکل مطلوب و مناسب در می‌آورند تا میلگردها را طبق محل آن‌ها در نقشه بر روی آرماتور سوار کنند. لازم به ذکر است که نحوه‌ی درست میلگرد گذاری در سازه‌ی بتنی تاثیر زیادی در افزایش مقاومت سازه در برابر انواع تنش‌ها و نیروهای کششی دارد.
توجه داشته باشید که در مراحل اولیه ساخت سازه یعنی قبل از اینکه اقدام به بتن ریزی کنید، فرآیند میلگرد گذاری باید توسط افراد متخصص انجام شود. این کار باعث می‌شود تا خطرات احتمالی که ناشی از جای گیری نادرست میلگرد در سازه باشد از بین برود و مقاومت سازه افزایش یابد. این افراد با توجه به تخصصی که دارند، به روش قرارگیری میلگردها طبق نقشه آشنا هستند به همین دلیل سپردن کار به آن‌ها باعث ایجاد اطمینان خاطر برای انجام درست این فرآیند می‌شود. این موضوع اهمیت رواداری میلگرد به صورت اصولی و دقیق را بیشتر مشخص می‌کند.
اهمیت میلگرد گذاری در سازه چیست؟
همانطور که در بخش قبل گفتیم؛ میلگرد گذاری یکی از مراحل مهم و اصلی در هنگام ساخت سازه های بتنی به شمار می‌آید. به این مورد توجه داشته باشید که اجرای صحیح این فرآیند نقش مهمی در افزایش ایمنی سازه و پایدار ماند آن در برابر انواع تنش‌های محیطی دارد. اگر نکات اصولی در هنگام میلگرد گذاری رعایت نشود، سازه در برابر نیروهای وارده مقاومت کافی ندارد و همین امر باعث می‌شود تا با وارد شدن تنش کوچک، بتن ترک خورده و شکل اصلی سازه دستخوش تغییر شود. پس رعایت نکردن نکات ایمنی در هنگام جایگذاری میلگرد باعث آسیب جدی به سازه می‌شود. ممکن است. پس به همین دلیل لازم است که میلگردها باید طبق نقشه اجرایی که مهندس ناظر ساختمان تعیین می‌کند در جای درستی قرار بگیرند.
بررسی اصول رواداری در میلگرد
این واژه ؛ یعنی رواداری در لغت به معنای سازش کردن است؛ اما وقتی بخواهیم این واژه را برای میلگرد به کار ببریم به مفهوم روادار و سازش میلگرد در سازه‌های بتنی اشاره خواهیم داشت. یعنی نحوه‌ی قرار گیری میلگرد در سازه به نحوی خواهد بود که بتواند با همه‌ی بخش‌های سازه در سازش و تعامل باشد تا بهترین عملکرد را از خود به جای بگذارد.
یک مفهوم کلی برای رواداری میلگرد این است که انحرافات مجاز، میزان خمیدگی، مقدار شیب میلگرد در سازه و تغییر مکان میلگرد در سازه تعیین کننده این مولفه است. رواداری در نقشه‌ی سازه به خوبی قابل تشخیص می‌باشد. نکته‌ی مهم دیگری که درباره رواداری در میلگردها باید بدانید این است؛ نوع سازه (بتنی باشد یا فلزی) نوع میلگرد که ساده یا آجدار باشد و همینطور مشخصات فنی سازه تاثیر زیادی بر روی تعیین رواداری در میلگرد دارد. توجه داشته باشید نحوه‌ی اتصال میلگردها به یکدیگر نیز بسیار اهمیت دارد؛ زیرا در این شرایط است که نحوه‌ی آرماتور بندی مشخص خواهد شد.
رواداری میلگرد در آیین نامه سازه‌های بنتی مثل آیین نامه بتن ایران برای رواداری در میلگرد قوانینی تعریف شده است. این امر بر اساس استانداردهای بین المللی مانند استاندارد DIN انجام می‌شود. در ایران استاندارد ملی ISIRI 3132 تعیین کننده رواداری در میلگرد است. این استاندارد رواداری در میلگرد را به دو دسته‌ی رواداری ابعادی و هندسی تقسیم بندی می‌کند.
رواداری در ابعاد میلگرد
این مفهوم به مقدار تفاوت مجازی که بین اندازه‌ی واقعی در یک قطعه مقیاس یا اندازه‌ی مشخص شده در نقشه یا مشخصات فنی دارد. دانستن این نکته از اهمیت بالایی برخوردار است که رواداری ابعاد میلگرد نوعی مولفه برای سنجش کیفیت آن به شمار می آید. یعنی اگر بخواهند کیفیت میلگرد استفاده شده در سازه را تعیین کنند از رواداری ابعاد آن استفاده می‌کنند. رواداری ابعادی میلگرد به قطر آن میلگرد که در سازه، شعاع خمش و طول آن میلگرد در سازه بستگی دارد. در رابطه با خمش میلگرد باید گفت که اگر این امر توسط دستگاه و با ماشین انجام شود نحوه‌ی محاتسبه‌ی رواداری در آن بسیار مهم است. پس توجه کنید که عملیات خمکاری در رواداری میلگرد تاثیر زیادی دارد. در ادامه به بررسی آن‌ها می پردازیم.
رواداری ابعاد مثبت در میلگرد
این مفهوم به معنای مقدار اختلاف مجازی است که بین مقدار بعد واقعی میلگرد و مقدار اسمی آن وجود داشته باشد. این نوع رواداری در ابعاد میلگرد حالت افزایش دارد. به عنوان مثال فرض کنید می‌خواهید سازه‌ای طراحی کنید کو برای آن تعیین کردن رواداری ابعاد در میلگرد نقش اساسی دارد. پس در این شرایط اگر قطر میلگرد ساده 12 میلی متر باشد و مقدار رواداری مثبت در آن میلگرد برابر با 2 میلی متر باشد، این موضوع به این معناست که قطر واقعی این دسته از میلگردها برابر با 14 میلی متر می‌باشد. با توجه به این موضوع که میزان رواداری مثبت شیب افزایشی دارد پس وقتی قطر میلگرد 12 میلی متر و روداری مثبت میلگرد 2 میلی متر باشد، قطر واقعی این میلگرد 14 میلی متر باشد. رواداری میلگرد در این حالت بستگی به نوع میلگرد به کار رفته در ساخت سازه دارد.
رواداری ابعاد منفی در میلگرد به چه معنا است؟
رواداری ابعاد منفی در میلگرد به مقدار اختلافی که بین مقدار واقعی بعد میلگرد و مقدار اسمی آن است، رواداری منفی میلگرد میلگرد می‌گویند. توجه داشته باشید که این مقدار رو به کاهش است و شیب نزولی دارد. به عنوان مثال فرض کنید قطر میلگرد برابر با 12 میلی متر و مقدار رواداری منفی آن 2 میلی متر باشد در این شرایط قطر واقعی که برای این میلگرد تعیین می‌شود برابر با 10 میلی متر است. این موضوع به خاطر شیب کاهشی رواداری منفی است. توجه داشته باشید که مقدار قطر واقعی میلگرد نمی‌تاواند کنار از 10 میلی متر باشد؛ زیرا این عدد در نقشه‌ی سازه وجود دارد.
رواداری برای قطر میلگرد
یکی از مهم ترین رواداری در ابعاد، رواداری برای قطر میلگرد است. دانستن این نکته خالی یا لطف نیست که این نوع رواداری بر مقاومت کششی سازه در برابر انواع تنش‌ها تاثیر زیادی می‌گذارد. فرض کنید سازه‌ی شما در منطقه‌ای با رطوبت بالا بنا شده است. در این شرایط برای مستحکم سازی ساختمان در برابر رطوبت لازم است آرماتوربندی و رواداری میلگرد طبق اصول انجام شود تا در دراز مدت سازه دچار فرسایش نشود. البته این مورد را در نظر داشته باشید که در مناطق مرطوب فرسایش زمین اتفاق می افتد اما اگر نکات اصولی و درست برای ساخت سازه رعایت شده باشد این موضوع چشمگیر نخواهد بود.
رواداری قطر میلگرد در استانداردهای بین المللی ساخت و ساز با توجه به مقدار قطر اسمی سازه تعیین می‌شود. به عنوان مثال اگر قطر میلگرد ساده برابر 12 میلی متر و رواداری میلگرد برابر 2 میلی متر باشد در این شرایط قطر واقعی میلگرد در بازه‌ی 10 تا 14 متغییراست. در حقیقت رواداری میلگرد برای قطر آن، چیزی بین رواداری مثبت و منفی است.
رواداری شعاع خمشی در میلگرد
از دیگر ویژگی‌های مهم هر میلگرد، شعاع خمشی آن است که بر عملکرد کلی میلگردها تاثیر می‌گذارد. همانطور که پیش تر گفتیم؛ شعاع خمشی به نحوه‌ی خمکاری میلگرد بستگی دارد. هرچه این مرحله به درستی انجام شود، می‌توان گفت مقدار شعاع خمشی میلگرد هم راحت تر محاسبه می‌شود. در حقیقت این نوع رواداری به میزان انحنای میلگرد در هنگام عملیات خمکاری اشاره دارد. این نوع رواداری در استاندارد بین المللی با توجه به قطر اسمی میلگرد و شعاع خمشی آن تعریف می‌شود. به عنوان مثال اگر قطر میلگرد ساده برابر با 12 میلی متر و رواداری خمشی برای میلگردی با شعاع 100 میلی متر برابر با 20 میلی متر باشد به این معنا خواهد بود که شعاع خمش واقعی برای این میلگرد باید چیزی در حدود 80 تا 120 میلی متر تعبیه شود.
رواداری هندسی میلگردها
این مفهوم به معنای اختلفا مجاز بین شکل واقعی میلگرد و شکل اسمی آن است. توجه داشته باشید که شکل میلگرد تاثیر زیادی بر عملکرد آن می‌گذارد. در استانداردهای بین المللی با توجه به شکل و نوع میلگرد، رواداری میلگرد از نوع هندسی را تعیین می‌کنند. به عنوان مثال رواداری میلگردهایی که شکل ساده و بدون آج دارند، با توجه به مقدار قطر اسمی آن‌ها تعیین می‌شود.
باید گفت که این مقدار یعنی نوع رواداری هندسی میلگرد به سطح مقطع میلگرد ، میزان انحنای میلگرد، مقاومت آرماتور در برابر تنش‌های کششی، خمشی و خوردگی سنجش می‌شود. هر چه مقدار رواداری هندسی در میلگرد دقیق تر محاسبه شود، مقاومت کلی سازه افزایش می یابد.