تفاوت دورگیر و خاموت
فهرست مطالب
آشنایی با تفاوت دورگیر با خاموت
آشنایی با مفهوم دورگیر
خاموت چیست؟
آشنایی با انواع خاموت
بررسی کاربرد خاموت
مهم‌ترین نکات در هنگام اجرای خاموت در سازه
آشنایی با تفاوت دورگیر با خاموت
اگر تاکنون قصد ساخت و ساز داشته اید حتما بارها اصطلاحاتی مانند خاموت، دورگیر، آرماتور و از این قبیل کلمات به گوشتان خورده است. در این مقاله می‌خواهیم تفاوت دورگیر و خاموت، کاربرد انواع خاموت و نحوه به کار بردن دورگیر در پروژه‌های ساخت و ساز را به شما بگوییم؛ پس تا آخر این محتوا همراه ما باشید.
آشنایی با مفهوم دورگیر
دورگیر یکی از پر مصرف ترین مصالح ساختمانی است و به نوعی خاموتی است که از میلگرد ساخته شده باشد. در حقیقت تفاوت دورگیر و خاموت در نحوه‌ی کاربری آن‌ها در پروژه‌های ساخت و ساز است. ای نوع محصول از اتصال چند میلگرد با یکدیگر ساخته شده است و در انتهای هر کدام از آن‌ها قلاب‌هایی وجود دارد که وظیفه‌ی محافظت در برابر لرزش‌ها را دارد.
طول قلاب‌ها بعد از خم شدن باید 7.5 سانتی متر باشد که این مقدار معادل 6 برابر قطر میلگرد است؛ مقدار خمش دو سر این قلاب 135 درجه است. به این نکته توجه کنید که اگر قصد ساختن دورگیر را دارید از میلگرد آجدار سردار استفاده نکنید.
خاموت چیست؟
در اینجا سعی داریم به بررسی مفهوم خاموت بپردازیم. خاموت به میلگردها و آرماتورهایی که در ساخت سازه یا ساختمان به صورت عرضی به کار برده می‌شوند می‌گویند. این نوع آرماتورها معمولا به شکل مستطیل یا نعل اسبی تولید می‌شوند و بستگی به مکان مورد استفاده، کاربردهای متفاوتی خواهند داشت.
از این نوع آرماتور برای مقاوم سازی در برابر نیروهای برشی و پیچشی سازه در دال بتنی استفاده می‌شود. به همین علت به این‌ها خاموت ستون و خاموت سقف نیز می‌گویند. اطلاع از تفاوت دورگیر و خاموت، به شما در درک بهتر این موضوع کمک می‌کند.
دانستن این نکته ضروری است که آرماتور خاموت معمولا به حالت عمودی در سازه قرار می‌گیرد این در حالی است که آرماتور طولی معمولا با زاویه‌ی کمتر نسبت به خاموت نصب می‌شود. این مورد را نیز در نظر بگیرد که برای ساخت و ساز و شروع پروژه‌های ساختمانی بهتر است از سایز 8 و 10 استفاده است. خاموت‌ها معمولا از میلگرد آجدار ساخته می‌شوند.
آشنایی با انواع خاموت
باید گفت که خاموت بر اساس شکل ظاهری، ظرفیت تحمل بار و روش خم کاری آن دارای انواع گوناگونی است. به طور کلی خاموت‌ها در دسته‌ی آرماتورهای عرضی قرار دارند. این دسته از آرماتورها از بیرون زدگی میلگردهای طولی که در سازه به کار برده شدند جلوگیری می‌کند تا در هنگام لرزش و زلزله، ساختمان از صدمات احتمالی در امان بماند. در ادامه امواع خاموت‌هایی که برای ساختمان سازی مناسب هستند را ذکر می‌کنیم:
خاموت تنگ بسته ( حلقه بسته)
همانطور که گفتیم خاموت‌ها دارای شکل و ابعاد گوناگونی هستند که بسته به نوع کاربری، از آن‌ها استفاده می‌شود.
این مورد را باید بدانید ه بسته به شکل مقطع خاموت، حلقه باز یا حلقه بسته بودن را می‌توان تشخیص داد. باید گفت از این مورد به عنوان تفاوت دورگیر و خاموت یاد می‌شود.
خاموت حلقه باز یا تنگ باز
این نوع خاموت‌ها بر اساس شکل ظاهری خود به دو دسته U شکل و L شکل تقسیم بندی می‌شوند. بیشترین کاربرد این نوع خاموت بیشتر برای مقابله با نیروی برشی وارد بر سازه است.
بررسی کاربرد خاموت
عمده کاربردی که برای خاموت‌ها می‌توان ذکر کرد، استفاده از آن‌ها در ستون و تیرهای بتنی سازه به منظور نگه داشتن میلگردهایی که به صورت طولی در سازه به کار گرفته شدند است. علاوه بر این کار، کارایی خاموت در تامین تکیه گاه برای دیوارهای جانبی نیز قابل ذکر است. از جمله کاربردهای دیگری که برای این نوع خاموت‌ها می‌توان یاد کرد، جلوگیری از تجمع ترک خوردن و شکستگی بتن می‌شود.
تفاوت دورگیر و خاموت در چیست؟
همانطور که قبلا گفتیم دورگیر نوعی خاموت به حساب می‌آید؛ اما در موارد جزئی با خاموت تفاوت دارد.
خاموت معمولا به میلگردهای عرضی ساختمان یا سازه گفته می‌شود که اصولا در اطراف تیر و دال بتنی قرار می‌گیرد. از خاموت برای مقاومت بیشتر در برابر نیروهای برشی و پیچشی استفاده می‌شود.
معمولا خاموت در اکثر سازه‌ها به هر دو شکل دو تکه و پیوسته استفاده می‌شود. خاموتی که دو تکه باشد از ترکیب دو میلگرد عرضی رکابی و سنجاقی ساخته شده است. در مدل رکابی، خاموت ار دو سمت 135 درجه خمش دارد. این در حالی است که میلگرد سنجاقی، از یک سمت خم 90 درجه و از سمت دیگر خم 130 درجه دارد.
دورگیر نیز به میلگرد عرضی گفته می‌شود که به دور ستون‌های یک سازه بتنی، در محل اتصال تیر و ستون قرار می‌گیرد. این ناحیه ویژه برای قرارگیری دورگیر است. همانطور که گفتیم قلاب باید لرزه‌ای باشد یعنی در برابر حوادثی که رخ می‌دهد مقاوم باشد. این نوع قلاب در مورد دورگیر نیز صادق است. دورگیر همانند خاموت به هر دو شکل دو تکه و پیوسته وجود دارد.
موارد ذکر شده از اصلی ترین تفاوت دورگیر و خاموت است.
مهم‌ترین نکات در هنگام اجرای خاموت در سازه
در زمان انجام هر نوع روشی در ساخت سازه باید به قوانین و اصول آن توجه ویژه‌ای شود. در ادامه برخی از مهم‌ترین راهکارهایی که برای اجرای خاموت در سازه باید به آن توجه شود اشاره می‌کنیم:
- در نظر داشته باشید فاصله‌ی اولین خاموت از قسمتی که به ستون تیر متصل می‌شود نباید از نصف فاصله خاموت‌ها بیشتر باشد.
- در سازه برای اعضایی که فشارهای وارده را تحمل می‌کنند، به جهت استفاده از خاموت‌های بسته یا دورپیچ فاصله‌ای که بین دو میلگرد طولی است نباید خیلی زیاد باشد. در حقیقت با اندازه گیری قطر بزرگترین میلگرد به کار برده شده، متوجه خواهید شد که فاصله‌ی نرمال این دو میلگرد باید 5 برابر قطر همان میلگرد باشد.
- فاصله بین خااموت‌های ساختمان باید 20 سانتی متر باشد.
- اتصال خاموت‌ها به آرماتور بندی ساختمان اهمیت زیادی دارد؛ به همین خاطر توصیه می‌شود خاموت با کمک سیم به آرماتور بندی متصل شود.
- دقت کنید آرماتورهای ساختمان نباید در دمای کمتر از 5 درجه سانتی گراد خم شوند. اگر بخواهید مجددا آرماتورها راخم کنید باید با دستگاه‌های مکانیکی این عملیات را انجام داد.