عیار بتن چیست؟
فهرست مطالب
عیار بتن چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟
تعریف عیار در بتن‌ها
عواملی که بر عیار بتن‌ها تاثیر می‌گذارد
عیار بتن چه تاثیری بر نوع میلگرد دارد؟
اهمیت دانستن عیار بتن‌ها چیست؟
تفاوت مقاومت و عیار بتن‌ها در چیست؟
انتخاب بهترین عیار برای سازه بتنی
عیار بتن چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟
در ابتدای امر باید با مفهوم عیار بتن آشنا شوید. نسبت وزن سیمان به وزن کل مخلوط را عیار در بتن می‌گویند. این عیار بر حسب کیلوگرم بر متر مکعب بیان می‌شود. عیار بتن‌ها عامل مهمی در ساخت سازه بتنی است و همین معیار به ویژگی‌های بتن اشاره می‌کند. به نظر شما دانستن این عیار چه اهمیتی خواهد داشت؟ روش محاسبه این عیار در بتن چگونه است؟ در ادامه محتوا قصد داریم به این موارد اشاره کنیم پس تا آخر همراه همکار آهن باشید.
تعریف عیار در بتن‌ها
هنگامی که می‌خواهیم مقاومت بتن را بیان کنیم، از یک پارامتر به نام عیار استفاده می‌شود. این عیار اشاره به مقدار سیمان مصرفی در هر متر مکعب خواهد داشت. تصور کنید اگر 200 کیلوگرم سیمان در اختیار باشد می‌توان یک متر مکعب بتن ساخت. در این صورت می‌گوییم عیار بتن 200 کیلوگرم بر متر مکعب است.
نکته مهمی که درباره مقدار سیمان مصرفی باید گفت این است که، عیار بتن‌ها رابطه مستقیم با این مقدار دارد. هرچه مقدار سیمان افزایش پیدا کند، عیار در بتن نیز بالاتر خواهد رفت. این ویژگی تاثیر مستقیم بر مقاومت فشاری سازه خواهد داشت.
عواملی که بر عیار بتن‌ها تاثیر می‌گذراد عبارتند از: نوع کاربرد آن، شرایط جغرافیایی و هزینه ساخت و ساز. بنابراین با توجه به این موارد بتن‌های زیر عیارهای متفاوتی خواهد داشت.
- بتن سبک به بتنی گفته می‌شود که عیار آن 100 تا 200 کیلوگرم بر متر مکعب است.
- بتن معمولی نیز 200 تا 300 کیلو گرم بر متر مکعب عیار دارد.
- بتن مسلح 250 تا 400 عیار دارد.
- به بتنی پیش تنیده می‌گویند که 400 تا 500 کیلوگرم بر متر مکعب عیار دارد.
- همینطور بتن سنگین 300 تا 600 کیلو.گرم بر متر مکعب عیار دارد.
البته این مورد را فراموش نکنید که برای تعیین کردن عیار بتن در یک پروژه عمرانی خاص باید با یک مهندس ناظر یا متخصص بتن مشورت کنید.
عواملی که بر عیار بتن‌ها تاثیر می‌گذارد
عوامل زیادی بر این ویژگی در بتن‌ها تاثیر گذار هستند. از جمله مهم‌ترین این عوامل می‌توان به مقاومت مورد نیاز، نوع و کیفیت سنگدانه‌ها، نوع سیمان و شرایط آب و هوایی اشاره کرد. دقت کنید بای دست‌یابی به عیار مناسب بتن باید همه‌ی این فاکتورها در نظر گرفته شود.
به این نکته توجه کنید هرچه مقاومتی که بتن نیاز دارد بیشتر باشد، عیار آن نیز بالاتر خواهد رفت. نوع و کیفیتی که سیمان دارد باعث تفاوت در عیار آن خواهد شد. وقتی شرایط بد آب و هوایی مثل بارندگی و طوفان‌های شدید رخ دهد باید از بتن با عیار بالا استفاده شود.
عیار بتن چه تاثیری بر نوع میلگرد دارد؟
شاید جالب باشد بدانید که عیار بتن بر میلگرد مصرفی سازه تاثیر گذار است. هرچه عیار بتن‌ها بیشتر باشد به آرماتور مستحکم تری نیاز است.
جدول زیر تاثیر عیار بتن‌ها بر نوع میلگرد را نشان می‌دهد.
|
عیار بتن‌ها |
250 |
350 |
450 |
|
نوع میلگرد مصرفی |
A2 |
A3 |
A4 |
پس با توجه به این جدول متوجه شدید که انواع میلگرد برای هر عیاری از بتن چه می‌‍تواند باشد.
اهمیت دانستن عیار بتن‌ها چیست؟
مقاومت بتن‌ها یکی از اصلی ترین فاکتورهایی است که تعیین می‌کند تحمل بار آن چقدر باشد؟ به همین علت دانستن عیار بتن‌ها نه نتها بر مقاومت تاثیر گذار خواهد بود بلکه در کارایی بتن‌ها، دوام آن‌ها و همچنین قدرت نفوذ پذیری نیز تاثیر گذار است. بتن‌هایی که عیار بالایی دارند، دوام بالاتر و نفوذپذیری کمتری دارند. مواد به کار رفته در ساخت سیمان باعث می‌شود عوامل مخربی مثل رطوبت،فرسایش و مواد شیمیایی تاثیری بر آن نداشته باشند که این مورد باعث افزایش مقاومت بتن می‌شود. البته این مورد را در نظر داشته باشید که اگر سیمان را به مقدار زیادی اضافه کنید، ماله کشی دشوار خواهد شد و کارایی آن به شدت کاهش پیدا می‌کند.
تفاوت مقاومت و عیار بتن‌ها در چیست؟
مقاومت مشخصه یعنی مقدار نیرویی که باید به بتن وارد شود تا بدون ترک خوردن، بتن تغییر شکل دهد. این در شرایطی است که عیار بتن به مقدار سیمان مصرف شده بر حسب کیلوگرم در واحد حجمی که بتن در آن تولید شده است اشاره دارد. همانطور که پیش‌تر گفتیم بتن را بر حسب عیار آن نام گذاری می‌کنند. به طور مثال وقتی می‌گوییم بتن 200 یعنی مقدار بتنی که در اختیار داریم در 1 متر مکعب 200 کیلوگرم است؛ اما وقتی می‌گوییم بتن با عیار 200 یعنی در یک متر مکعب از بتن، 200 کیلوگرم سیمان به کار رفته است. مولفه‌ی مقاومت و عیار با یکدیگر رابطه‌ی مستقم دارند یعنی به هر میزانی که سیمان به کار رفته در بتن بیشتر شود، به طبع مقاومت آن هم افزایش می‌یابد. باید گفت مقدار سیمان مورد استفاده در هر بتن نیز متفاوت خواهد بود. با توجه به عیار سیمان و نوع دانه بندی مقاومت در بتن متفاوت خواهد بود. رابطه مقاومت و عیار با توجه به فرمول زیر محاسبه می‌شود.
Fc=(w/10)-9 (در این فرمول Fc: مقاومت بتن بر اساس نمونه استاندارد بر حسب مگاپاسکال، w: عیار سیمان بر حسب کیلوگرم بر حسب متر مکعب)
انتخاب بهترین عیار برای سازه بتنی
عیار مناسب برای بتن بر اساس الزامات طراحی سازه موردنظر انتخاب می‌شود. به طور کلی دو نوع طرح به نام‌های اختلاط اسمی و اختلاط طراحی برای بتن‌ها وجود دارد که هر کدام از آن‌ها را قید می‌کنیم.
- طرح اختلاط اسمی: طرحی است که از پیش تعیین می‌شود و برای سازه‌ها یی با مقیاس کوچک کاربرد خواهد داشت. در ساخت مجتمع‌های مسکونی کوچک که مصرف بتنی کمی دارند مورد استفاده قرار می‌گیرد. به کارگیری این طرح ضریب اطمینان کافی را به ارمغان خواهد داشت. استفاده از این طرح در سازه‌ها از رخ دادن مشکلات عمومی در سازه جلوگیری می‌کند.
- طرح اختلاط طراحی: در این نوع طرح، نسبت موادی که بتن را تشکیل داده اند از طریق آزمایش‌های مختلف به دست خواهد آمد. این طرح بر خلاف طرح اختلاط اسمی، نیازمند کنترل کیفیت دائمی در حین انتخاب مواد، مخلوط کردن، انتقال و جایگذاری بتن است. این طرح بر مبنای مواد در دسترس و بوجه‌ی اقتصادی انتخاب می‌شود.
با توجه به این موراد در سازه بتنی کوچک، معمولا از طرح اختلاط اسمی متناسب با عیارهای خاص و سازه‌های بتنی که مقیاس بزرگ‌تر و مقاومت بالاتری دارند طرح اختلاط طراحی با عیار بتن M30 توصیه می‌شود.