خاموت چیست؟
فهرست مطالب:
خاموت چیست؟
انواع خاموت از لحاظ شکل ظاهری
انواع خاموت از لحاظ زاویه خم
کاربرد خاموت در صنعت ساختمان سازی چیست؟
خاموت چیست؟
به طور کلی میلگرد به دو صورت طولی و عرضی در سازه مورد استفاده قرار می گیرد. در صورتی که در راستای طول سازه میلگرد قرار گیرد به آن میلگرد طولی و در صورتی که در راستای عرضی قرار گیرد به آن میلگرد عرضی و یا خاموت می گویند.
به عبارتی دقیق تر میلگرد خاموت یک میلگرد خم شده است که منجر به افزایش استحکام سازه در برابر نیروهای پیچشی و برشی می شود. این نوع میلگرد از المان های طویل و قائم اطراف سازه محافظت می کند. قیمت یک میلگرد خاموت به قیمت میلگرد های استفاده شده در آن بستگی دارد. میلگرد خاموت معمولا از میلگرد های آجدار ساخته می شود. پر استفاده ترین سایز میلگرد خاموت سایز 8 و 10 می باشد. خاموت میلگرد که به آن خاموت ستون و خاموت سقف هم گفته می شود دارای انواع مختلفی است که در ادامه با آن آشنا خواهیم شد.
انواع خاموت از لحاظ شکل ظاهری
خاموت در اشکال مختلفی مربع، مستطیل، دایره، چند ضلعی و ... با توجه به ابعاد و مقاطع ستون ساخته می شود اما رایج ترین آن به دو صورت مربع و مستطیل می باشد. خاموت از نظر ظاهر به دو دسته تنگ بسته و تنگ باز تقسیم می شود که در ادامه با آن بیشتر آشنا خواهیم شد:
خاموت تنگ بسته
خاموتی است که کاملا بسته می باشد و از آن بیشتر در ستون و تیرهایی که نیرو پیچشی بالایی دارد استفاده می شود.
خاموت تنگ باز
خاموتی است که باز می باشد و به شکل L یا U لاتین ساخته می شود. از این نوع خاموت بیشتر برای مقابله با نیروی برشی استفاده می شود. خاموت تنگ باز به خاموت قلاب یا تک شاخه، رکابی و یا دوشاخه و چند شاخه تقسیم می شود.
انواع خاموت از لحاظ زاویه خم
خاموت ساده: خاموتی است که به کمک اهرم و یا به صورت دستی با قلاب های 90 درجه تولید می شود و به آن خاموت سنتی نیز می گویند.
خاموت مهندسی: مشابه خاموت ساده یا سنتی می باشد با این تفاوت که گوشه های آن زاویه 45 یا 135 دارد.
انواع خاموت از نظر فناوری تولید
خاموت معمولی: در قالب و اندازه های متفاوتی به روش دستی و یا با استفاده از دستگاه تولید می شود.
خاموت مارپیچ: خاموتی است که با استفاده از دستگاه CNC به شکل گرد و یا دایره در اندازه های مختلف تولید می شود. شکل ظاهری ای خاموت به صورت مارپیچ است که دور آن میلگرد های طولی پیچیده شده است.
خاموت ربات: مشابه خاموت مارپیچ است با این تفاوت که در یک گوشه از آن یک مربع وجود دارد. این نوع خاموت هم با دستگاه CNC تولید می شود.
خاموت سلولار: این خاموت با استفاده از تکنولوژی جدید Pi-Systems به صورت حلقه های بسته تولید می شود و استحکام بالایی دارد.
خاموت‌ها از نظر فناوری تولید به روش‌های مختلفی ساخته می‌شوند که هر روش با توجه به نیاز پروژه، دقت و سرعت تولید انتخاب می‌شود. در ادامه انواع خاموت از نظر فناوری تولید معرفی شده است:
1. خاموت دستی
در این روش، خاموت‌ها به صورت دستی و با استفاده از ابزارهایی نظیر انبر، قیچی میلگردبر و دستگاه خم‌کن دستی تولید می‌شوند.
ویژگی‌ها:
- دقت پایین‌تر در ابعاد و زاویه‌ها نسبت به روش‌های ماشینی
- مناسب برای پروژه‌های کوچک و کارگاه‌های سنتی
- زمان‌بر و نیازمند نیروی کار ماهر
کاربرد:
- پروژه‌های کوچک یا زمانی که تعداد کمی خاموت مورد نیاز باشد.
2. خاموت ماشینی (نیمه‌اتوماتیک)
این روش با استفاده از دستگاه‌های خم‌کن نیمه‌اتوماتیک انجام می‌شود. اپراتور میلگرد را در دستگاه قرار می‌دهد و دستگاه عملیات خم کردن را انجام می‌دهد.
ویژگی‌ها:
- دقت بیشتر نسبت به روش دستی
- امکان تولید خاموت در اشکال مختلف
- سرعت بالاتر نسبت به روش دستی
کاربرد:
- پروژه‌های متوسط و کارگاه‌هایی که نیاز به تولید انبوه ندارند.
3. خاموت ماشینی (اتوماتیک)
در این روش، از دستگاه‌های تمام‌اتوماتیک استفاده می‌شود که می‌توانند خاموت‌ها را با ابعاد و اشکال دقیق و با سرعت بالا تولید کنند. این دستگاه‌ها معمولاً دارای بخش‌هایی برای برش، خم‌کاری و تنظیم خودکار ابعاد هستند.
ویژگی‌ها:
- سرعت و دقت بالا
- کاهش خطاهای انسانی
- امکان تولید خاموت با اشکال و اندازه‌های متنوع (مربع، مستطیل، مارپیچ و ...)
- نیازمند سرمایه‌گذاری اولیه بالا
کاربرد:
- پروژه‌های بزرگ و صنعتی که نیاز به تولید انبوه دارند.
4. خاموت آماده (پیش‌ساخته)
این خاموت‌ها در کارگاه‌های تخصصی تولید و به محل پروژه ارسال می‌شوند.
ویژگی‌ها:
- صرفه‌جویی در زمان و نیروی کار
- تولید در شرایط کنترل‌شده (کیفیت یکنواخت)
- مناسب برای پروژه‌هایی که به سرعت اجرای بالا نیاز دارند
کاربرد:
- پروژه‌های بزرگ نظیر برج‌ها، پل‌ها و تونل‌ها.
5. خاموت CNC
خاموت‌های تولید شده با دستگاه‌های CNC با استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته تولید می‌شوند. این دستگاه‌ها قابلیت خم کردن میلگرد به صورت کاملاً خودکار و با دقت میلی‌متری دارند.
ویژگی‌ها:
- بالاترین دقت در تولید
- سرعت فوق‌العاده بالا
- امکان تولید اشکال پیچیده
- کاهش پرت مصالح
کاربرد:
- پروژه‌های پیچیده و حساس که نیاز به کیفیت و دقت بالا دارند.
جمع‌بندی
انتخاب روش تولید خاموت به عوامل زیر بستگی دارد:
- مقیاس پروژه (کوچک، متوسط یا بزرگ)
- نیاز به دقت (مانند پروژه‌های خاص یا صنعتی)
- سرعت تولید و زمان‌بندی پروژه
- بودجه و تجهیزات موجود
در پروژه‌های بزرگ و صنعتی، استفاده از خاموت‌های CNC و پیش‌ساخته رایج‌تر است، در حالی که برای پروژه‌های کوچک‌تر روش دستی یا نیمه‌اتوماتیک کفایت می‌کند.
کاربرد خاموت در صنعت ساختمان سازی چیست؟
- مقاومت فشاری ستون را افزایش می دهد.
- از خمش میلگرد در سازه جلوگیری می شود.
- انعطاف پذیری ستون را بهبود می بخشد.
- از حرکت میلگرد در زمان بتن ریزی جلوگیری می کند.
خاموت یکی از اجزای اصلی سازه‌های بتنی مسلح است که در سازه‌های بتن‌آرمه استفاده می‌شود. خاموت‌ها عمدتاً از میلگرد ساخته می‌شوند و به صورت حلقوی، مربعی، یا مستطیلی در اطراف میلگردهای طولی (آرماتورهای اصلی) قرار می‌گیرند.
وظایف و کاربردهای خاموت:
-
جلوگیری از کمانش میلگردهای طولی:
خاموت‌ها با محصور کردن میلگردهای طولی، از کمانش آن‌ها تحت تأثیر بارهای محوری جلوگیری می‌کنند. -
افزایش مقاومت برشی:
خاموت‌ها نقش بسیار مهمی در افزایش مقاومت سازه در برابر نیروهای برشی دارند. این نیروها ممکن است ناشی از زلزله، باد یا بارهای جانبی دیگر باشند. -
پیشگیری از ترک‌خوردگی بتن:
با توزیع یکنواخت نیروها، خاموت‌ها از گسترش ترک‌های ناشی از نیروهای برشی جلوگیری می‌کنند. -
تثبیت میلگردها:
خاموت‌ها باعث تثبیت و نگهداری میلگردهای طولی در جای خود می‌شوند و از تغییر شکل آن‌ها در حین بتن‌ریزی جلوگیری می‌کنند. -
افزایش چقرمگی (ductility):
با محصور کردن بتن، خاموت‌ها چقرمگی و ظرفیت جذب انرژی بتن را افزایش می‌دهند، که در سازه‌های مقاوم در برابر زلزله بسیار مهم است.
انواع خاموت:
- خاموت ساده
- خاموت مارپیچ
- خاموت مهندسی (دارای قلاب‌های استاندارد)
کاربردهای اصلی خاموت:
- در ستون‌های بتن‌آرمه
- در تیرهای بتنی
- در دیوارهای برشی
- در فونداسیون و المان‌های خاص
وجود خاموت‌ها برای ایمنی و دوام سازه‌های بتنی اهمیت بسیار زیادی دارد، به خصوص در مناطق زلزله‌خیز.
سوالات کاربردی:
خاموت چیست و چه کاربردی دارد؟
به میلگردی که در راستای عرضی قرار گیرد به آن میلگرد عرضی و یا خاموت می گویند. میلگرد خاموت مقاومت فشاری ستون را افزایش می دهد. از خمش میلگرد در بتن جلوگیری می شود. انعطاف پذیری ستون را بهبود می بخشد واز حرکت میلگرد در زمان بتن ریزی جلوگیری می کند.
انواع خاموت کدام است؟
- خاموت تنگ بسته
- خاموت تنگ باز
- خاموت ساده
- خاموت مهندسی
- خاموت معمولی
- خاموت مارپیچ
- خاموت ربات
- خاموت سلولار