مازوت چیست و چه ضررهایی دارد؟

فهرست مطالب:

مازوت سوزی چیست؟

استفاده از مازوت چه ضررهایی دارد؟

 استفاده از مازوت در نیروگاه‌ها

استفاده از مازوت چه فوایدی دارد؟

سوالات کاربردی

مازوت سوزی چیست؟

مازوت یک هیدروکربن نفتی است که در مراحل پالایش نفت خام تولید می شود. این ماده ویسکوزیته بالا و کیفیت پایینی دارد و عموما در نیروگاه‌های حرارتی و موارد مشابه آن استفاده می شود. در اروپا ترکیب مازوت تغییر یافته به گازوئیل تبدیل می شود. در قدیم در کشورهای شرقی و شوروی سابق که تجهیزات لازم برای تبدیل مازوت به محصولات شیمیایی نبود از مازوت برای گرم کردم خانه‌ها به جای گاز شهری استفاده می شد.

به کوره هایی که از مازوت استفاده می کنند در کشورهای غربی کوره‌ی ضایعات سوز می گویند. مازوت به صورت گسترده توسط کشورهای ایران، ترکمنستان، قزاقستان، روسیه و آذربایجان تولید می شود. مازوت از آنجایی که  گرمای سوختن بسیار بالایی دارد، عمدتا برای گرم کردن بویلرها و تولید بخار از آن استفاده می شود. مازوت که به آن نفت کثیف نیز می گویند، غلظت بالایی دارد به همین خاطر برای پمپاژ کردن آن به تجهیزات خاصی نیاز است. به عبارتی دقیق تر مازوت در واقع یک نوع نفت کوره با کیفیت بسیار پایین است که در بسیاری از شرکت ها مورد استفاده قرار می گیرد. ترکیبات مازوت شامل مخلوطی از مواد آروماتیک، هیدروکربن و درصدی نیتروژن می باشد.

استفاده از مازوت چه ضررهایی دارد؟

در اثر سوخت مازوت ترکیباتی تولید می‌شود که در آن‌ها اکسیدهای گوگرد وجود دارد. اکسیدهای گوگرد، از جمله گازهای مخربی است که در ترکیب باران‌های اسیدی هم شاهد آن هستیم. این گاز وزن بیشتری نسبت به هوا دارد و برای سلامتی مضر می باشد. این گاز در صورتی که در ترکیب با هوا به غلظت ppm 500  برسد، بوی بسیار نامطلوبی دارد و کشنده دارد. دومین ضرر سوخت مازوت، تشکیل سولفات و نیترات به شکل ذرات بسیار ریز در هوا است. این ذرات با شدت گرفتن آلودگی هوا، پراکندگی بیشتری پیدا می‌کنند. این امر منجر به وقوع آسم و حملات قلبی و تنفسی می شود.

سومین ضرر این سوخت کثیف، در هنگام بارش باران و برف است. این اکسیدهای گوگردی منجر به اسیدی شدن بارش می شوند و تاثیرات مخربی دارد. ترکیب اکسید‌های گوگردی با آب، باعث حل شدن فلزات سنگین با خاک می شود که در نهایت منجر به از بین رفتن ریشه درختان، فرسایش خاک، از بین رفتن پوشش گیاهی و احتمال بروز سیل خواهد شد. مصرف مازوت بالاخص در فصل زمستان منجر به پدیده وارونگی دما  یا اینورژن ( کاهش اکسیژن در هوا و افزایش مواد آلوده کننده هوا) می شود. این پدیده برای سلامت انسان بسیار مضر است زیرا با کاهش اکسیژن هوا، تنفس و سلامت انسان به خطر می‌افتد. 

 استفاده از مازوت در نیروگاه‌ها

بارها مسئولین کشور اعلام کرده اند هیچ کدام از صنایع و نیروگاه ها بالاخص نیروگاه‌هایی که در تهران فعالیت دارند، از مازوت استفاده نمی کنند اما حقیقت چیز دیگری است. آلودگی هوا که در کلان شهرها به چشم می‌خورد. در اثر استفاده نیروگاه‌ها از مازوت است. وزیر نفت اعلام داشت؛ " تمایل به استفاده از مازوت نداریم اما در نقاطی از کشور مجبور هستیم که از مازوت استفاده کنیم. گازوئیل در حداکثر ممکن تولید می شود و امکان  تولید بیشتر وجود ندارد. ما هر مقدار گازوئیل اضافه داریم می دهیم و مقداری که می ماند استفاده می شود."

متاسفانه تعداد نیروگاه های فرسوده در ایران کم نیست و عدم بودجه کافی باعث شده تا جایگزینی نیروگاه ها صورت نگیرد. یکی دیگر از مسائلی که با آن بسیار روبرو هستیم؛ قطعی گاز به دلیل کمبود آن بالاخص در فصول سرد است. این امر باعث می‌شود که کارخانه‌ها فرصت بیشتری برای مازوت سوزی داشته باشند. مهم ترین مسئله در استفاده از مازوت، برق کشور است. در این زمینه باید به سمتی پیش رویم که نیروگاه های برق و آبی افزایش یابد و جایگزین نیروگاه‌هایی شود که از مازوت به عنوان سوخت اصلی استفاده می‌کنند.

استفاده از مازوت چه فوایدی دارد؟

از لحاظ اقتصادی این نوع سوخت از گاز و برق ارزان تر است. مازوت حاودی مواد منفجره نیست و تنها با سیستم های خاصی می توان آن را مشتعل کرد. پس به راحتی و به دور از موارد امنیتی می توان آن را ذخیر کرد. به نظر می‌رسد مهم ترین دلیل کارخانه و نیروگاه‌ها برای استفاده از این سوخت، همین موضوع باشد. در هر صورت، مضراتی که این سوخت دارد به حدی است که نمی‌توان از آن چشم پوشی کرد. 

مازوت بر سلامتی چه تاثیر می‌گذارد؟

مازوت یکی از سمی ترین گازهای موجود در طبیعت است. سوختن مازوت باعث می‌شود که گاز سمی دی اکسید گوگرد (SO2) در هوا پراکنده شود. آزاد شدن این گاز در هوا خطرات زیادی را برای سلامتی انسان به همراه دارد. توجه کنید که مقدار استاندارد دی اکسید گوگرد در هوا باید حداکثر 10ppb باشد. اگر مقدار این گاز در هوا بیشتر شود، مشکلات متعدد تنفسی را به همراه خواهد داشت. 

احساس سوزش شدید در ناحیه بینی و گلو، بروز مشکلات شدید تنفسی، درد در قفسه سینه و افزایش بیماری قلبی از جمله عوارض وجود آن گاز در هوا است. در اثر استفاده بیش از حد کارخانه‌ها از این گاز، بوی بدی در هوا منتشر می‌شود. ای بو به معنای افزایش میزان گاز دی اکسید گوگرد تا غلظتی بالاتر از 5ppb است. اگر این امر به مدت زمان زیادی ادامه داشته باشد، خطر مرگ را افزایش می‌دهد.

سوالات کاربردی

مازوت چیست؟

مازوت یک هیدروکربن نفتی است که در مراحل پالایش نفت خام تولید می شود. این ماده ویسکوزیته بالا و کیفیت پاینی دارد و عموما در نیروگاه های حرارتی و موارد مشابه آن استفاده می شود.

عمده ترین ضرر مازوت چیست؟

ایجاد آلودگی هوا یکی از اصلی ترین مضرات استفاده از مازوت به عنوان نوعی ماده سوختنی است.